10-10-2010: Nieuw hoofdstuk voor Bonaire, St. Eustatius en Saba

Nederland heeft drie nieuwe parels van gemeenten. Sinds 10-10-2010 hebben de Caribische eilanden Saba, St. Eustatius en Bonaire een nieuwe status, die ze nauwer aan het verre Holland verbindt. Wat betekent dat voor de eilanden, de bewoners en de band met Nederland?

Voor de bewoners van de eilanden heeft de nieuwe status van hun thuis ingrijpende gevolgen. Gevolgen die gunstig zijn, zoals een zorgverzekering voor iedereen. En gevolgen die gevoelsmatig lastiger liggen, zoals meer regels op gebied van milieu en bouwen. Bij referenda stemde 86 % van de bewoners van Saba voor een rechtstreekse band met Nederland. Op Bonaire was dit 60% en op St. Eustatius 75%. Er was en is de nodige scepsis ten opzichte van de Nederlanders die, soms in merkbaar grote getalen, opduiken in bestuurskamers, als bewoners of als ondernemers. Aan hen de taak het respect van de lokale bevolking te verdienen.

Biodiversiteit

Waar de bevolking de clichématige regelzucht van de Nederlanders deels vreest, lijkt de rijke land- en zeenatuur vooral gebaat bij meer regulering. Natuurbeschermers op de eilanden hopen op meer ondersteuning en middelen vanuit Nederland voor onderzoek en monitoring. Zo zijn zij beter in staat kennis van de natuur op te bouwen op basis waarvan zij haar nog beter kunnen beschermen. De natuur is voor de eilanden van onschatbare waarde. Zowel vanuit biodiversiteit oogpunt als economisch; het (duik)toerisme is een van de belangrijkste bronnen van inkomsten.

Band met Nederland

Maarten Beks, senior beleidsmedewerker Bestuursbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bezoekt de eilanden regelmatig om het bestuur bij te staan bij de gaande veranderingsprocessen. Hoewel de band met Nederland nauwer is, zijn de eilanden als gemeente niet vergelijkbaar met gemeenten in de Hollandse polder. Beks: "Saba, St. Eustatius en Bonaire krijgen de status van openbaar lichaam. Dat betekent dat zij niet volledig aan de gemeentewet hoeven te voldoen. Dat is ook logisch, want in de gemeentewet staan bijvoorbeeld bepalingen over spoorverbindingen. Het lijkt me dat dat niet van toepassing is op de eilanden."

De eilanden hebben een uitzonderlijke positie: ze vallen rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties. Ze hebben dus niet te maken met een provincie, die taken uitvoert zoals het onderhoud van regionale wegen. Ze hebben geen buurgemeenten waar ze problemen samen mee kunnen aanpakken en ze ontberen ondersteunende lichamen als waterschappen.