Hoe overleeft de Deltawet climategate?

In Nederland is men het al eeuwenlang over een ding eens: ons laaggelegen land kan niet zonder stevige bescherming tegen het water. Tot in februari 2010 de Deltawet na de val van het kabinet controversieel werd verklaard. Bescherming tegen het water kan wel even wachten.

Het opschorten van het debat over de Deltawet, op aandringen van PVV, VVD en SP, laat zien hoe verstrekkend de gevolgen van de geconstateerde fouten in het IPCC-rapport zijn. Het programma dat Nederland op korte en lange termijn moet beschermen tegen overstromingen en zeespiegelstijging is na de val van het kabinet controversieel verklaard. Want, och, hoe erg is het nu helemaal met die klimaatverandering, als de wetenschap 'bol staat van de fouten' en in de woorden van de PVV kamerlid Richard de Mos bestaat uit leugenachtige manipulators?

De inhoudelijke behandeling van de Deltawet zal nu na de verkiezingen plaatsvinden. Volgens de VVD zijn de onderzoeken waarop de wet is gebaseerd, niet meer geloofwaardig nu in het IPCC-rapport fouten zijn opgedoken. De PVV is ervan overtuigd dat de zeespiegel de komende honderd jaar hooguit 18 centimeter zal stijgen en dat alleen onderhoud aan de huidige dijken volstaat. De SP wil de Deltawet aan een nieuw kabinet overlaten omdat het om een groot bedrag gaat.

De Unie van Waterschappen  reageerde bij monde van voorzitter Peter Glas fel: "De veiligheid van ons land duldt geen uitstel. Het gaat om maatregelen en voorzieningen die nodig zijn om de komende jaren overstromingrisico's te voorkomen. We kunnen dat soort maatregelen niet een tijdje in de ijskast zetten. Zo'n 10 miljoen mensen zijn in Nederland afhankelijk van de dijken voor hun droge voeten. Bovendien ligt er 2.000 miljard euro aan geïnvesteerd vermogen achter onze dijken."

Dit voorbeeld rond de Deltawet toont aan hoe belangrijk publiek draagvlak gebaseerd op heldere en eerlijke communicatie vanuit overheden en wetenschap is. Want klimaatsceptische partijen als VVD en PVV blinken uit in inhoudelijk niet onderbouwde oneliners die de wetenschap en het beleid dat daar mede op wordt gebaseerd in de hoek zetten. Zo roept PVV kamerlid De Mos zodra hij de kans krijgt, dat klimaatbeleid moet worden stopgezet omdat het is gebaseerd op fouten, leugens en schandalen.

Het hele debat bereikte op 10 maart tijdens een spoeddebat in de Tweede Kamer een tragisch dieptepunt, toen De Mos stelde dat GroenLinks collega Ineke van Gent gezien haar postuur prima te gebruiken is als dijkverzwaring.  Dit in reactie op de vraag van Van Gent of De Mos zelf zijn vinger in de dijk gaat stoppen als blijkt dat de PVV het bij het verkeerde eind had en klimaatverandering toch een realiteit is. 

Onvoorspelbaar

Een woordvoerster van het ministerie van V & W benadrukt dat het Deltaprogramma flexibel van opzet is, juist omdat klimaatverandering onvoorspelbaar is. "Het Deltaprogramma wordt zo ingericht dat we goed en tijdig voorbereid zijn op de effecten van de klimaatverandering in de loop van deze eeuw. Als het sneller gaat dan voorspeld wordt, hebben we de plannen klaarliggen, en als het langzamer gaat voeren we plannen niet eerder uit dan nodig. Maar we willen ons niet laten verrassen."
 
Als algemene basis voor waterbeheer in Nederland wordt uitgegaan van de KNMI-scenario's, aangevuld met het maximumscenario voor zeespiegelstijging dat de Deltacommissie in 2008 heeft geadviseerd. Dat maximumscenario is vooral bedoeld om te onderkennen waar in het ergste geval rekening mee gehouden zou moeten worden.  
De woordvoerster: "Omdat we niet precies weten hoe het klimaat echt gaat veranderen, is flexibiliteit een belangrijk element in de keuze van maatregelen. In het algemeen geldt dat maatregelen die eenvoudig te versnellen of te vertragen zijn vanwege nieuwe inzichten (de klimaatverandering blijkt sneller of langzamer te gaan dan eerder aangenomen) de voorkeur hebben boven minder flexibele maatregelen. Een voorbeeld van zo'n type maatregel is zandsuppletie aan de kust. Als de zeespiegel sneller stijgt, wordt meer zand gesuppleerd, maar als het wat minder snel gaat, is er ook minder zand nodig."
 
De keuze van het scenario wordt ook beïnvloed door de tijd dat een waterwerk mee zal moeten gaan en de kosten van eventuele aanpassingen. Besluiten om veel geld uit te geven worden volgens de woordvoerster echter niet genomen voordat het belang en de noodzaak van die investeringen goed is aangetoond. "De investeringen die de komende jaren worden gedaan, zijn gericht op het op orde krijgen van onze veiligheid. Dat is iets wat onafhankelijk van klimaatverandering absoluut noodzakelijk is. Anno 2010 is de bescherming van onze dijken en duinen gebaseerd op normen uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Onze veiligheid moet op orde zijn, nu en voor de toekomst, en daar is het Deltaprogramma voor bedoeld."