Indianenverhaal als wondermiddel

Binnenkort gaan negen promovendi, gefinancierd door Wageningen UR, de Terra Preta gronden in Brazilië, Bolivia en Colombia nader onderzoeken. Deze vruchtbare grond biedt mogelijk kansen voor koolstofopslag.

De zwarte aarde Terra Preta staat bekend om haar bodemvruchtbaarheid en hoge gehaltes aan organische stof. De bodemsoort is voornamelijk te vinden langs rivieren in het Amazonegebied waar al eeuwenlang mensen in dorpjes leven. De hoge bodemkwaliteit is eenvoudig te verklaren volgens Thom Kuyper, hoogleraar bij de sectie Bodemkwaliteit van Wageningen Universiteit en Researchcentrum.

Terra Preta is ontstaan door het grondgebruik van indianen. Zij lieten organisch huishoudelijk afval achter en bewerkten de aarde met houtskoolresten van hun vuren. Bij onvolledige verbranding van boomstammen blijft veel houtskool over. Terra Preta bevat per hectare tot 500 ton meer koolstof dan andere bodems, dat is vijf tot tien maal hoger dan normaal. Ook bevatten deze bodems veel meer fosfaat en calcium.

CO2 credits verdienen

Terra Preta bodems worden niet alleen gekenmerkt door hun bijzondere bodemeigenschappen, het zijn ook plekken van archeologische betekenis. Kuyper: De onderzoekers gaan niet rommelen op de archeologische plekken, maar op nieuwe locaties kijken of het opnieuw maken van zulke bodems mogelijk is. Terra Preta zou mooie toekomstperspectieven kunnen bieden als koolstofopslag in de bodem te combineren is met de verbetering van de bodemvruchtbaarheid. Dit moeten we gaan onderzoeken, want het opslaan van grote hoeveelheden koolstof kan ook stikstof in de bodem vastleggen, wat juist slecht is voor de bodemkwaliteit.

Als de combinatie mogelijk is kan de productiviteit van arme boeren in de Amazone verhoogd worden, wat het bodemgebruik in de regio duurzamer maakt en ontbossing zou vertragen. Daarnaast moet het onderzoek uitwijzen of ontwikkelingslanden biomassa kunnen pyroliseren. Dit is het zonder zuurstof verhitten van hout waarbij energie gewonnen wordt en houtskool achterblijft. Met de houtskool zou men CO2 credits kunnen verdienen: de koolstofopslag voorkomt CO2-uitstoot naar de atmosfeer.

Wondermiddel?

De Amerikaanse bodemkundige Johannes Lehmann schat dat door de aanmaak van nieuwe Terra Preta aan het einde van de eeuw jaarlijks 9,5 miljard ton koolstof vastgelegd kan worden. Dat is meer dan wat er momenteel per jaar aan koolstof de lucht in gaat (8 miljard ton koolstof of 28 miljard ton CO2). Het zou mooi zijn als het zon wondermiddel was, maar onbekend is wat er bij grootschalige toepassing gebeurt als je plotseling zoveel koolstof in de bodem stopt.

Meer informatie: www.soq.wur.nl