'Elk uur drie soorten minder; doe voor dier en plant wat voor klimaat niet lukte'

Soorten verdwijnen duizendmaal sneller dan normaal is, tonen VN-cijfers aan. Sommige biologen omschrijven dit als een vernietigingsgolf, zoals de aarde die kende na bijvoorbeeld de inslag van een asteroïde. De mens is de oorzaak van de huidige vernietiging. De VN vestigt de aandacht op het probleem in het Jaar van de Biodiversiteit.

Elk uur verdwijnen drie soorten die de aarde rijk is. Volgens Simon Stuart, wetenschappelijk adviseur van Conservation International, biedt 2010 de leiders van deze wereld de kans te laten zien wat ze waard zijn, na de teleurstelling van Kopenhagen. Stuart: "Regeringen moeten in 2010 voor biodiversiteit doen wat ze in Kopenhagen niet voor elkaar kregen voor het klimaat."

Duitsland is voorzitter van de nieuwe conferentie voor het VN Verdrag voor Biodiversiteit (CBD). Bondskanselier Angela Merkel zei bij de opening van het Jaar van de Biodiversiteit in Berlijn: "De problematiek van de biodiversiteit is van eenzelfde orde als die van de klimaatverandering. Er is hier en nu een ingrijpende verandering nodig. Dit jaar is nodig om te zorgen dat de wereld zich hier opnieuw van bewust wordt en zich hiervoor in gaat zetten." Merkel pleitte voor meer geld voor de bescherming van soorten en het creëren van een netwerk van gebieden voor de bescherming van wilde natuur. Daarnaast riep Merkel de VN op een panel op te zetten zoals het Intergouvernmentele panel voor Klimaatverandering van de VN, dat een schakel vormt tussen wetenschap, onderzoek en politiek.

2010 begint met een mislukking op het gebied van biodiversiteit. De doelen die acht jaar geleden door de CBD zijn opgesteld om het verlies van soorten af te remmen zijn niet gehaald. Bijna een vijfde van alle plant- en diersoorten lopen volgens wetenschappers het risico uit te sterven. Ahmed Djoghlaf, als ambtenaar op hoog niveau betrokken bij de CBD, stelde dat het noodzakelijk is dit jaar nieuwe doelen te stellen. "We hebben eerder een doel gesteld en dat hebben we gemist. We moeten daarvan de lessen leren en zorgen dat we in 2020 niet weer bij elkaar komen en moeten vaststellen dat we het weer niet hebben waar gemaakt.Daarom moeten we nu werk maken van implementatie, controle, evaluatie en van het integreren van de doelen in de plannen van nationale overheden."

Het Verdrag voor Biodiversiteit is in 1992 door de Verenigde Naties gesloten door 168 landen. In 2005 spraken deze landen opnieuw af om in 2010 voor zover mogelijk een halt te roepen aan de snelheid waarmee biodiversiteit verloren gaat. De Europese Unie heeft in navolging daarvan besloten de achteruitgang in 2010 zelfs geheel te stoppen.

In Nederland is op 4 november vorig jaar een coalitie van overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven samengesteld die gaat inzetten op bewustwording en activiteiten. Er zal extra aandacht worden gegeven aan hoe alledaagse handelingen, zoals onderhoud van de tuin, of de keuze voor bepaalde producten de biodiversiteit dichtbij en ver van huis kunnen beïnvloeden.

Opvallend in deze context is het bericht in deVolkskrant dat premier Balkenende EU-voorzitter Barosso schriftelijk heeft opgeroepen om de regels ter bescherming van de biodiversiteit af te zwakken om de economie en de boeren te beschermen. Volgens de premier zou de EU-richtlijn het draagvlak onder de Nederlandse bevolking voor bescherming van planten en diersoorten ondermijnen. Balkenende heeft vooral problemen met het zogeheten voorzorgsbeginsel, een belangrijk element van Natura 2000. Op grond daarvan mogen er geen economische activiteiten in waardevolle natuurgebieden plaatsvinden als planten- en dierensoorten daaronder te lijden hebben. "Door de strikte ecologische invalshoek van Natura 2000 dreigen ondernemers in sommige regio's hun levensonderhoud te verliezen", waarschuwt de premier.

Roger van Boxtel, voorzitter van de Nederlandse tak van 's werelds grootste natuurbeschermingskoepel (International Union for the Conservation of Nature)  vreest dat deze houding de noodzaak tot bescherming van de natuur niet helpt. Tegen het ANP zei van Boxtel: "Als we blijven denken dat we zonder een gezonde ecologie een gezonde economie kunnen hebben, dan verliest uiteindelijk de economie. Een gezonde duurzame economie kan alleen bereikt worden als we onze leefomgeving gezond houden. Het verlies van biodiversiteit en achteruitgang van ecosystemen ondermijnt de voedselzekerheid, bescherming tegen natuurrampen, klimaatregulering, toegang tot schoon water en grondstoffen, en gezondheid. De economische schade is nu al aanzienlijk."