Verzuring bedreigt grote visbestanden

Het heet ook wel het andere CO2-probleem, verzuring van de zeeën. De afgelopen 200 jaar is zeewater gemiddeld 30 procent zuurder geworden, als gevolg van menselijke CO2-productie. Wetenschappers vragen in Kopenhagen aandacht voor deze verzuring, die dramatisch kan ingrijpen in het leven in zee.

Leven in zee, zoals planktonsoorten, koralen en schelpdieren, dat afhankelijk is van kalk om skeletten en pantsers aan te maken, dreigt te verdwijnen. Het gaat vaak om soorten die aan de basis van de voedselketen staan.

"We weten nog te weinig van de sleutelsoorten in het ecosysteem en wat het effect van verzuring op hen is", zegt Svein Sundby van het Noorse instituut voor Zeeonderzoek. Hij waagt zich daarom niet aan harde conclusies, maar zijn zorgen zijn groot.

De zeeën voor de Noorse kust zijn zeer productief. De haring die hier zwemt is Europa's grootste visbestand en de Barentszzee heeft het enige nog robuuste kabeljauwbestand van de wereld. De omvang van deze bestanden is vooral te danken aan het massaal voorkomen van Calanus finmarchicus, een planktonsoort die in het zomerhalfjaar aan de oppervlakte plantaardig plankton eet en tijdens de donkere wintermaanden op grote diepte in winterslaap gaat.

Oceanen nemen CO2 uit de atmosfeer op en zetten dat onder meer om in koolzuur waardoor het water verzuurt. Koud water neemt meer CO2 op dan warm water. Bovendien vindt in het noorden van de Atlantische Oceaan meer verticale menging plaats dan elders, omdat vanuit het zuiden aangevoerd warm water met koud water mengt en naar grotere diepte zakt.

De zee boven de Noorse poolcirkel. Foto Eric Fokke.

Zo wordt door CO2 verzuurd water uit het zuiden in het noorden naar grotere diepte getransporteerd. Wat dat met Calanus finmarchicus doet is nog de vraag, maar het is niet voor niets dat Noorwegen, een grote visexporteur, zich zorgen maken. Mogelijk laten de gevolgen zich al binnen veertig jaar voelen.

Sundby en collega's wereldwijd, voorzien dat deze eeuw grote verschuivingen in mariene ecosystemen gaan plaatsvinden. Omdat onderzoek naar verzuring nog relatief jong is, zijn onderzoekers nog wat voorzichtig in hun uitspraken. Maar de Noorse visserijkrant Fiskeribladet dorst onlangs alvast te koppen: Zee kan visloos worden.

Lees meer over adaptatie in het nummer Adaptation in Europe. Dit nummer kunt u nabestellen.