Brede mix van maatregelen voor zoetwatervoorziening

Een waaier van oplossingen helpt om de risico’s van droogte en verzilting te spreiden. Dit levert een robuust zoetwatersysteem op, dat minder kwetsbaar is.

De KNMI-scenario’s voorzien een toekomst met wateroverlast door extreme buien en langdurige neerslag en op andere momenten juist lage rivierafvoeren en drogere en hetere zomers. Slecht nieuws voor de landbouw en andere sectoren die afhankelijk zijn van zoet water. Een robuust zoetwatersysteem maakt minder schade bij droogte en verzilting mogelijk. Voor een robuust zoetwatersysteem is er binnen Kennis voor Klimaat een breed scala van oplossingen ontwikkeld. Overheden en (groot)gebruikers van water kunnen met een brede mix verschillende soorten problemen het hoofd bieden.

Weerstand en veerkracht

Promovendus Marjolein Mens van Deltares onderzocht wat het effect van extreme droogte is op schade in de landbouw: “Een robuust systeem heeft weerstand en is veerkrachtig. Hoe hoger de weerstand van een gebied, hoe langer het duurt voordat er schade door droogte ontstaat. Als de weerstand wordt overschreden, zorgt veerkracht ervoor dat de schade beperkt blijft en het gebied weer snel van de droogte herstelt. Een volledig robuust systeem betekent dat je onder alle omstandigheden de schade voor gebruikers minimaliseert.”

Extreem droge periodes

In Zuid-Holland is het zoute of brakke water nooit ver weg. De provincie is voor zoet water voornamelijk afhankelijk van de Rijn en de Maas. De intensieve glastuinbouw en boomteelt zijn kwetsbaar voor verzilting. De droge zomer van 2003 en het extreem droge voorjaar van 2011 lieten zien hoe kwetsbaar het watersysteem in Zuid-Holland is. Kennis voor Klimaat, het Deltaprogramma en de provincie gaven wetenschappers en bedrijfsleven in de regio de kans samen te werken aan een robuustere zoetwatervoorziening.

De verantwoordelijkheid voor de zoetwatervoorziening lijkt iets te verschuiven van het Rijk naar de regio’s. Gedeputeerde Han Weber van de provincie Zuid-Holland: “Zoetwatervoorziening is een overheidstaak, maar gebruikers moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen. Onze ligging in de delta biedt een fantastische uitgangspositie voor een bloeiende zoetwatereconomie.” Praktijkprojecten op het gebied van waterberging, en zuivering en hergebruik van afvalwater in kassen zijn voorbeelden waar economisch voordeel gecombineerd wordt met minder afhankelijkheid van zoet water van elders. Veel aandacht was er voor ondergrondse wateropslag.

Han Weber: “De greenport glastuinbouw heeft de kennisdie is ontwikkeld binnen Kennis voor Klimaat snel opgepakt; een goed voorbeeld van samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. Met de vervolgprojecten bij Nootdorp en GO FRESH neemt de sector nu zelf verantwoordelijkheid om potentiële oplossingen ook breder in de praktijk te brengen.”