Kwetsbaarheid waterleidingnet door klimaatverandering

Bodemdaling door droogte kan breuken in de waterleidingen veroorzaken. Onderzoek van Kennis voor Klimaat bracht in beeld op welke plaatsen het leidingnet het meest kwetsbaar is. Daardoor kunnen waterbedrijven tijdig actie ondernemen.

In Nederland ligt 120.000 kilometer aan drinkwaterleidingen in de grond. Ieder jaar gaan tussen de 4.000 en 5.000 leidingen kapot omdat ze versleten zijn of geraakt worden tijdens graafwerkzaamheden. Bas Wols van KWR Watercycle Research Institute onderzocht of gevolgen van klimaatverandering, zoals hogere temperaturen en bodemdaling, het risico van leidingbreuk beïnvloeden. Hij vond een duidelijke relatie. “Met name bepaalde typen leidingmaterialen zijn gevoelig voor hoge temperaturen”, zegt Wols. “Deze leidingmaterialen zijn ouder dan PVC, dat sinds de jaren '60 of '70 van de vorige eeuw wordt gebruikt. PVC lijkt minder gevoelig voor weersinvloeden.” Deze conclusie trok Wols door de schadegegevens van een aantal Nederlandse waterbedrijven over een periode van 5 jaar te inventariseren en te combineren met informatie over de verandering in weersomstandigheden. “De verwachte toename van de schade bij klimaatverandering valt mee”, concludeert Wols. “Per jaar maximaal 10% ten opzichte van de normale schade aan het leidingnet.”

Bodemdaling door droogte

De onderzoeker van KWR keek ook naar de invloed van bodemdaling op het waterleidingnet. Op basis van een nieuw ontwikkeld model en de KNMI-klimaatscenario’s berekende Wols welke leiding in het waterleidingnet gevoelig is voor breukschade als gevolg van bodemdaling. De conclusies leveren waardevolle informatie aan de drinkwaterbedrijven, die de onderzoeken met belangstelling hebben gevolgd, zegt Wols. “Als de kwetsbare plekken in het netwerk bekend zijn, kunnen die eerder worden opgenomen in het vervangingsprogramma. Dan wordt het waterleidingnet als geheel robuuster.” Het model dat KWR voor dit onderzoek ontwikkelde is ook toe te passen op het gas- en rioolnetwerk. Tijdens een workshop in Rotterdam werkte Wols mee aan een casus die zich concentreerde op de gevolgen van een overstroming. Met zijn model berekende hij dat het waterleidingnet in dat geval niet veel last heeft van zogenoemd ‘opdrijven’, omdat de leidingen gevuld zijn en daardoor voldoende gewicht hebben.