Samenwerken aan droge voeten

Onderzoek van Kennis voor Klimaat naar bescherming tegen wateroverlast

Het project Droge Voeten 2050 moet de inwoners van Noord-Nederland de komende decennia beschermen tegen wateroverlast. Betrokken partijen konden vanaf het begin meedenken over mogelijke maatregelen.

Dit artikel komt uit het boek ‘Klimaat en bestuur’ van Kennis voor Klimaat en is speciaal bewerkt voor ChangeMagazine.nl. Kennis voor Klimaat heeft eind 2014 haar poorten gesloten. In negen boeken is een dwarsdoorsnede van alle kennis en ervaring die in de afgelopen jaren zijn opgedaan, weergegeven. In het boek over het thema governance is het hele artikel te lezen. De boeken zijn digitaal te lezen op www.kennisvoorklimaat.nl/oogst

Het waterschap Noorderzijlvest onderzocht welke maatregelen nodig zijn tegen wateroverlast vanuit de boezemsystemen in het gebied. Voor het eerst werden hierbij in een vroeg stadium andere partijen uitgenodigd, in overleg met onderzoekers van het Governance-consortium. “Wij hebben geholpen bij het ontwerpen van het participatietraject”, vertelt promovendus sociale milieuwetenschappen Daan Boezeman van de Radboud Universiteit Nijmegen, “en we legden diverse participatiemodellen voor – het ene uitgebreider dan het andere.” De keuze viel op een traject met de meest invloedrijke partijen in het waterbeheer: boeren, natuurorganisaties, de gas- en aardoliemaatschappij en gemeenten. “De partijen toonden zich tevreden met hun vroege betrokkenheid”, zegt Boezeman. “Voorheen waren ze pas van de partij na het rekenwerk van de hydrologen en konden ze weinig invloed meer uitoefenen. Er zullen nog wel gevoeligheden liggen, maar in ieder geval is iedereen nu goed op de hoogte.”

Geen verrassende oplossingen

Toch leidde het participatietraject niet tot verrassende oplossingen. “Er is vooral gekeken naar maatregelen tegen teveel water; andere klimaatproblemen als droogte en zoetwatervoorziening bleven buiten beschouwing.” Volgens Boezeman was dat anders geweest als de groep belanghebbenden breder was getrokken, naar bijvoorbeeld bewoners, bedrijven, cultuurhistorische instellingen en organisaties uit de toeristische sector. “Dan ontstaan er wellicht creatievere, integrale klimaatadaptatiemaatregelen met koppelingen tussen bijvoorbeeld droogte en waterkwaliteit.”

Tijdens het participatietraject kreeg Noord-Nederland te maken met extreem hoge waterstanden door forse regenval en een noordwesterstorm, in januari 2012. De dijk van het Eemskanaal dreigde het te begeven; inwoners van Woltersum werden geëvacueerd. De dijk hield stand en werd later in het jaar verstevigd met damwanden. De onverwachte situatie verhoogde het gevoel van urgentie bij de deelnemers aan het project Droge Voeten 2050. Boezeman: “Veel mensen in Nederland denken dat er geen waterprobleem is, omdat provincie en waterschap alles wel even oplossen. Een urgentiegevoel kan een extra stimulans zijn om mee te denken over adaptatiemaatregelen.”