Groene adaptatie

Ecosystemen herstellen is een effectieve, duurzame en multifunctionele manier om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Maar natuurherstel alleen is niet genoeg. In deltaregio"s is ook nieuwe natuur nodig, om overstromingen te helpen voorkomen. Deze klimaatbuffers zijn goedkoper dan 'hard engineering'. Het belang van 'nature's technology' groeit.

In Nederland is een stille revolutie gaande. Onze dijken, beeldend voor de strijd tegen het water, zijn niet overal meer heilig. Dijkenbouwers, natuurorganisaties en overheidsinstellingen gooien het steeds vaker op een akkoordje. Nu de zee zich opdringt door zeespiegelstijging en rivieren vaker buiten hun oevers treden door extreme neerslag, krijgt het water de ruimte.

De verzwaring van een oude zeedijk in de provincie Noord-Holland, langs het IJsselmeer, staat zelfs even 'on hold'. Ingenieurs hebben tijd nodig voor conceptschetsen en berekeningen voor een nieuwe, alternatieve waterkering. Die bestaat uit het aanleggen van vooroevers met riet, zand en klei, die de golfslag breken en water tegenhouden.

Veengebieden als natuurlijke sponzen

Pieter van Eijk van Wetlands International ziet een functie weggelegd voor hoogveen- en laagveengebieden die als natuurlijke sponzen grote hoeveelheden water kunnen vasthouden. In een radio-interview zegt hij: "Veengebieden zijn bijna overal ter wereld met sloten ontwaterd en verdroogd om landbouw mogelijk te maken. Hemelwater loopt veel te snel weg en het land klinkt in, met alle gevolgen van dien." Veengebieden zouden weer hun oude functie moeten krijgen, zodat water langer wordt vastgehouden.

In de provincie Groningen wordt hiermee geëxperimenteerd. Grote delen van de stad Groningen overstroomden tijdens wateroverlast in 1997, inclusief het academisch ziekenhuis en een toonaangevend museum. Om dit in de toekomst te voorkomen wordt op dit moment hard gewerkt aan het afgraven en inrichten van een gebied van 3.000 hectare, pal onder de stad. Landbouwgronden zijn onteigend voor de aanleg van een klimaatbuffer. Het water dat via beken van de hogere Drentse zandgronden komt wordt hier straks net als vroeger vastgehouden, zodat de bijna 200.000 inwoners in de nabijgelegen stad droge voeten houden. Het nieuwe natuurgebied De Onlanden zal bestaan uit open water, moeras, moerasbos, vochtig hooiland en kruidenrijk grasland.

World Estuary Alliance

De ontwikkelingen in Nederland staan niet op zichzelf: ook elders in de wereld wordt 'green adaptation' als aanvulling op 'hard engineering' gebruikt. Met de World Estuary Alliance (WEA) wil het WWF het belang van ecosysteemherstel in riviermondingen op de kaart zetten. Die boodschap vindt weerklank in China. "Bij Lingang Port City, een nieuw havengebied in de delta van de Yangtze, nabij Shanghai, ligt een prachtig natuurgebied dat was aangemerkt voor functies als wonen en werken, zegt WWF"' s WEA-voorman Arjan Berkhuysen. "Mede door de inzet van lokale WWF-medewerkers fungeert dat gebied nu als klimaatbuffer en natuurgebied, waar zelfs verdwenen soorten zijn geherintroduceerd. Bij hoogwater vangt het water op voordat dit het dichtbevolkte achterland kan bereiken. Huizenbouw is er afgeblazen." Berkhuysen verwacht dat elders in de Yangtze-delta meer gebieden aangemerkt zullen worden als natuurlijke klimaatbuffer.