"Veengebieden vallen nu ook onder REDD"

"Het is een middel om ontbossing tegen te gaan, biodiversiteit te behouden en verdere klimaatverandering een halt toe te roepen. Belangrijk is dat veengebieden in REDD zijn opgenomen in Cancún - veen is een enorme bron van CO2", zegt Rik Leemans (WUR).

Rik Leemans is tevreden over de uitkomst in Cancún, met name over de plek die veen krijgt. "In Indonesië bijvoorbeeld bestaat op veel plekken de bossenbodem uit dikke lagen veen een drassige bodem van soms wel twintig, dertig meter dik. Hierin zit een hoeveelheid CO2 opgeslagen die een factor tien tot honderd hoger ligt dan wat in de bossen zit. Bodem is veel dichter dan bos: je kan wandelen tussen de bomen, door de compacte veenbodem niet. In Cancún is veen opgenomen in het REDD mechanisme." Leemans is hoogleraar milieukunde aan de Universiteit Wageningen en lid van de Taskforce Biodiversiteit en Natuurlijke Hulpbronnen.

Bossen hebben CO2 vastgelegd in de vorm van hout, bladeren en organische stof in de bodem. Zo vormen met name tropische bossen een enorme opslagplaats van koolstof en dragen ze bij aan klimaatregulatie als ze niet zouden worden aangetast. Maar tropisch bos is niet onaangetast gebleven. Door kap en degradatie dragen ze voor ongeveer een vijfde bij aan de mondiale CO2-uitstoot.

De door de vorige regering in het leven geroepen Taskforce Biodiversiteit heeft het kabinet geadviseerd zich achter REDD te scharen. Leemans: "Dit advies is in Cancún zeker bij de EU als onderhandelaar doorgedrongen. Het Nederlandse standpunt heeft er toch minstens een positieve bijdrage aan geleverd. We weten ook wel dat lang niet alles geregeld is rond REDD, maar laten we vooral het kind niet met het badwater weggooien."

Wat is REDD?

REDD staat voor Reducing Emissions from Deforestation and forest Degradation. Het is een mechanisme waarover onderhandeld wordt in het kader van nieuwe klimaatafspraken onder het VN Klimaatverdrag. REDD kan onderdeel uitmaken van een nieuw protocol de opvolger van het Kyoto-protocol. Het principe is de CO2 uitstoot door ontbossing (en degradatie) te verminderen. Om dat te kunnen doen zijn economische prikkels nodig. In Kopenhagen is veel voorwerk verricht wat in Cancún deels is verzilverd.

Leemans: "Een aantal vraagstukken blijft. Het lastigst is de financiering die nog niet rond is waar komt het geld vandaan voor REDD - de private sector, overheden, beide, emissiehandel? Ook zijn er vragen over hoe moet worden omgegaan met de lokale bevolking die dreigt in het nauw te komen door stringente beschermingsmaatregelen. Onlangs was de Taskforce in Ghana en hebben we een ander probleem ondervonden: wie is uiteindelijk verantwoordelijk? In Ghana is veel bos het eigendom van lokale Chiefs. Die verpachten het land vervolgens om er landbouw op te bedrijven. Maar de bomen die erop staan, blijven van hun. Wie is nu aanspreekpunt, waar moet het geld naar toe, hoe is uitvoering van REDD te controleren zoveel vragen. En dat is nog maar één land."