Duurzame energie voor groene bodemsanering

Bij het saneren van de bodem is meer mogelijk. Groen saneren, oftewel op een duurzame manier de bodem saneren. Dat betoogt Johan van Leeuwen, projectleider Uitvoering bij Stichting Bodemsanering NS (SBNS). Technieken voor duurzame energie vergroenen het saneren.
 

SBNS onderzoekt en saneert gevallen van ernstig bodemverontreiniging op spoorterreinen. "In Bilthoven is afgelopen jaar gestart met een unieke bodemsanering. Op het terrein bij station Bilthoven is de bodem verontreinigd met minerale olie. Die zit tot 8 à 9 meter diep," vertelt van Leeuwen. Om deze bodem te saneren, is eerst de vieze kern ontgraven. Daarmee is de grond tot twee meter diep 'schoon'. Om de diepere bodem aan te pakken, koos SBNS voor een andere aanpak: gebruik maken van de natuur en op een zo duurzaam mogelijke manier saneren. Hoe werkt die natuurlijke en duurzame aanpak? "Van nature zitten er bacteriën in de bodem. Deze kunnen met voldoende zuurstof en voedingsstoffen olie afbreken tot koolzuur en water. Tot dusver niets vernieuwends, want biologische stimulatie bij bodem-verontreiniging doen we bij SBNS al 15 jaar. Wat dit project speciaal maakt, is dat er duurzame toepassingen zijn geïntegreerd, zoals zonne- en windenergie."

Vier bruikbare toepassingen

Voor een overzicht van die mogelijke toepassingen heeft SBNS een brainstormsessie georganiseerd, met SBNS, adviesbureau Tauw en aannemer van bodemsaneringen HMVT. Daar kwamen 13 toepasbare ideeën uit, die op hun haalbaarheid zijn getoetst. Van Leeuwen: "Na die toetsing bleven vier ideeën over voor het project in Bilthoven, namelijk zonnecollectoren, windmolen, schoorsteen en zonnepanelen. De zonne-collectoren kunnen worden gebruikt voor bodemverwarming, om biologische afbraak te stimuleren; de windmolen kan een compressor voor persluchtinjectie worden; de schoorsteen kan voor bodemluchtextractie zorgen en de zonnepanelen zorgen voor elektriciteit voor besturing en pompen. Hiermee wordt het mogelijk alle benodigde energie ter plekke op te wekken."

De zonnecolletoren verwarmen de bodem. Waarvoor wordt die verwarming gebruikt? "Een verwarmde bodem heeft een positief effect op de sanering van verontreinigde grond met minerale olie of vluchtige chloorkoolwaterstoffen. Dat heeft twee kanten. Enerzijds omdat de biologische afbreekbaarheid bij een verwarming van 10 naar 20 graden verdubbelt. Anderzijds omdat de oplosbaarheid in water van deze stof dan beter is en de vervluchting van de stof groter," vertelt Van Leeuwen. "Verwarmen van de bodem passen we echter niet zo snel toe. Conventionele bodemverwarmings-technieken gebruiken veel (meestal grijze) energie. Het is daardoor een dure optie. Zonnecollectoren daarentegen halen die energie uit de zon, waardoor de kosten voor energie-opwekking en -gebruik aanzienlijk minder zijn. Ook is er geen opslag-voorziening nodig. Bij bodemsanering kun je zeggen dat er altijd behoefte is aan de opgewekte energie of de warmte. Je kunt de opgewekte elektriciteit direct inzetten, waarmee dure opslagfaciliteiten overbodig zijn."

Concurrend voor conventionele technieken

Van Leeuwen: "Er wordt veel gepraat over duurzaam saneren, maar het is nog geen gewoonte om het toe te passen. Bij dit specifieke project van SBNS is gebleken dat er voldoende concepten toepasbaar zijn. Bij de uitvoering is ook gebleken dat de opwekking van de benodigde energie uit wind en zon tegen concurrerende tarieven kan ten opzichte van conventionele technieken. Als het concept volledig is uitontwikkeld, kan het zelfs aanzienlijk goedkoper zijn dan conventionele saneringen voor biologische stimulatie."