De CO2-Monitor: stimuleert CO2-reductie

Steeds vaker maken overheden en bedrijven afspraken over CO2 reductie. De ene afspraak is ambitieus, de ander wat minder. De Provincie Noord-Holland ontwikkelde een instrument dat een overzicht geeft van de resultaten die gemeenten boeken. Ook prikkelt het de onderlinge rivaliteit: meerdere gemeenten willen nummer één zijn en trekken er erg hard aan.

De Provincie Noord-Holland tekende in april 2008 een klimaatakkoord met 69 gemeenten en stadsdelen. Om alle inspanningen in kaart te brengen ontwikkelde het CO2-Servicepunt, een afdeling binnen de provincie, de CO2-Monitor. Gemeenten kunnen hun CO2 uitstootgegevens invullen per maatregel. Als een gemeente bijvoorbeeld in de database invult hoeveel vierkante meter zonnepaneel er op de daken liggen, wordt dat gekoppeld aan de CO2 reductie.

Wilfred van der Plas, subsidieadviseur van het CO2-Servicepunt: In 2006 zijn we begonnen CO2 uitstoot en de effecten van CO2 maatregelen te verzamelen. De eerste statistieken voerden we in een gewoon database programma in. In 2007 hebben we die gegevens op een kaart gezet en gepubliceerd in ons katern CO2-Impact. Meerdere gemeenten vonden het erg leuk hun inspanningen op een kaart terug te zien. Het werkte als een inspiratiebron. Gemeenten vroegen zich af: hoe presteert mijn buurman? En: hoe kan ik het beter doen? Ze wilden zelf gegevens kunnen invoeren. In het najaar hebben we een webbased programma gepresenteerd; hoeveel subsidiegeld is er uitgegeven, aan welke technieken en waarom? Van alle gemeenten zitten data in het systeem, maar je ziet de ene na de andere gemeente er nu ook zelf gegevens in verwerken. Ook de noordelijke provincies gaan de CO2-Monitor gebruiken en uit Limburg is interesse getoond.

Screenshot van de CO2-Monitor 

Drenthe, Groningen, Friesland en de kop van Noord-Holland hebben in het Energieakkoord Noord-Nederland afgesproken voor 2011 vier tot vijf megaton CO2 te besparen. Ze gaan de CO2-Monitor gebruiken om te controleren of ze dat halen. De stichting Energy Valley, een platform dat de samenwerking tussen de noordelijke provincies coördineert, probeert met een promotietocht gemeenten enthousiast te maken voor de CO2-Monitor. Owen Huisman van de stichting Energy Valley: We willen weten of we de CO2 doelstelling halen en hoe elke gemeente het doet. Daarnaast is de monitor een goed middel gemeenten te enthousiasmeren tijd en geld in energiebesparing te steken en daarin competitie te krijgen. Een gemeente wordt niet geprikkeld als deze niet weet of het goed of slecht gaat. Dus je krijgt meer inzicht in de regio en het leidt tot een grotere inzet van gemeenten.

Toch blijft de CO2-Monitor gedeeltelijk een indicatie. Huisman: Vooralsnog zal de  monitor gevuld moeten worden met gegevens vanuit gemeenten, omdat die vaak  betrokken zijn bij lokale energieprojecten. Het streven is de monitor open te stellen voor input van particulieren. Gemeenten zijn niet bij alle projecten betrokken, maar ook deze overige informatie willen we verzamelen. De monitor is dus niet drie cijfers achter de komma nauwkeurig, maar geeft wel een goed beeld.

Behalve de provincie, zijn er nog andere organisaties die vergelijkbare instrumenten als de CO2-Monitor aanbieden, zoals het research en consultant bureau Ecofys. De gemeente Heerhugowaard in Noord-Holland is zich aan het oriënteren op een CO2-monitor systeem. Heerhugowaard is zon gemeente die er hard aan trekt als een van de eerste CO2 neutraal te zijn. Richard van Buren, adviseur bij het duurzaamheidsteam van de gemeente: Een systeem moet niet alleen lopende projecten in kaart brengen maar ook toekomstige effecten van doelstellingen overzichtelijk weergeven zodat je het op een website kan presenteren. Ik weet nog niet of het systeem van de provincie deze mogelijkheid biedt. Van Buren ziet een CO2 monitor als een handig middel voor de raad en college per project inzichtelijk te maken wat er nodig is aan tijd, menskracht en geld. Met een monitor kunnen we het bestuur een spiegel voorhouden, hen overtuigen welke middelen nodig zijn. Daarna kunnen we weer andere partijen zoals woningcorporaties, bedrijven en particulieren stimuleren mee te doen.

Volgens Van der Plas van het CO2-Servicepunt biedt de CO2-Monitor wel degelijk de mogelijkheid toekomstig beleid in kaart te brengen. Wij hebben ook naar commerciële systemen gekeken en vonden de functies toen veel te uitgebreid en de licentiekosten te hoog. We waren al bezig met onze eigen ontwikkeling en onze monitor sluit aan bij de behoeftes van veel gemeenten. We blijven het systeem ontwikkelen, het zal worden uitgebreid met koppelingen naar andere databases, zoals die van het CBS en SenterNovem. Zo blijft het systeem van volledige gegevens voorzien, ook als gemeenten er zelf niet mee werken. Ben Schopman van de gemeente Koggenland hoeft er niet lang over na te denken. Als de provincie zon service aanbiedt, maakt zijn gemeente daar graag gebruik van. We hebben een reeks aan ambitieuze projecten waarbij de CO2-Monitor kan assisteren. Een monitor kan beleid in concrete resultaten vertalen.