Duurzame infrastructuur

Wegen, spoor en vaarwegen vormen de bloedvaten van de samenleving. Ze kunnen flink lijden onder slechte omstandigheden. Een doordachte inrichting en technische innovaties kunnen het systeem weer op gang brengen en duurzaam gezond houden.

Lange adem en een strakke regie. Volgens rijksadviseur voor de infrastructuur en architect Ton Venhoeven zijn dat twee belangrijke ingrediënten die nodig zijn om Nederland duurzamer in te richten. Minder suburbane ontwikkeling en meer inzet op het creëren van compacte binnensteden kunnen mobiliteit terugdringen, denkt Venhoeven. "Je wint een heleboel als je mensen in staat stelt om te voet naar school, werk, hobby's of recreatie te gaan."

De aanleg van transferia en P&R-plaatsen en de inzet van pendelbussen, OV-fietsen en -scooters moeten een fijnmaziger infrastructuur vormen die de reiziger meer keuzes biedt. Tegenover die steeds verdere vertakking staat de groei van mainports als de Rotterdamse haven en Schiphol, waar goederen en mobiliteitsstromen massaal samenkomen. De bijbehorende goederenstromen zorgen ervoor dat Nederland een grote vervuiler is, zegt Ton Venhoeven. "Het is dé infrastructurele uitdaging voor dit land hier een duurzaam model voor te bedenken, zonder de goederenstromen naar elders te verplaatsen."

Levensduur

Ook de bouwstenen zelf kunnen een bijdrage leveren aan een gezondere leefomgeving en minder CO2-uitstoot. Voor Rijkswaterstaat, als ontwikkelaar en beheerder van het Nederlandse netwerk van (vaar)wegen, is de vraag hoe infrastructuur duurzaam onderhouden, aangelegd en eventueel weer afgebroken kan worden. RWS bekijkt of en hoe infrastructurele bouwwerken na hun levensduur opgeruimd kunnen worden, het zogenaamde life-cycle-counting.

Folkert Bloembergen houdt zich hier als programmamanager ZekerDuurzaam van Rijkswaterstaat mee bezig. Niet alleen de overheid speelt een rol in een duurzamer onderhoud en aanleg, ook bouwend Nederland moet volgens Bloembergen worden uitgedaagd de nodige stappen te zetten. "Rijkswaterstaat geeft daarom duurzaamheid nadrukkelijk een plaats in aanbestedingen. Marktpartijen die inschrijven worden hierop beoordeeld en gewaardeerd."

Maar in het ict-tijdperk gaat het niet meer alleen om beton en asfalt. Ict biedt een infrastructuur die thuiswerken mogelijk maakt. Anderzijds zorgt de opkomst van internet voor nieuwe connecties die mobiliteit veroorzaken, zoals goederenstromen die voortkomen uit internetaankopen. "De trend", zo verwacht Ton Venhoeven, "is dat mobiliteit daardoor de komende tijd vooral zal groeien."

In het ict-tijdperk is een generatie opgegroeid die op een andere manier in het leven staat, anders communiceert en andere eisen stelt aan mobiliteit, vervolgt Venhoeven. "De behoefte aan mobiliteit is dus ook een culturele kwestie. Maar we moeten wel reëel blijven: voordat deze cultuuromslag echt effect heeft en de behoefte aan mobiliteit afneemt, zijn we waarschijnlijk enkele decennia verder."