Duurzame Mobiliteit: Tijd voor een hogere versnelling!

In 2011 is de tijd rijp om met duurzame mobiliteit door te schakelen naar een hogere versnelling. "Het gevaar bestaat dat we blijven hangen in een aanbod van duizenden goede ideeën, zonder te weten waar klant en consument op zitten te wachten. Het is tijd voor een Masterplan Duurzame Mobiliteit."

In de storm van goedbedoelde mobiliteitsinitiatieven van overheden, bedrijven en organisaties raken klanten en consumenten langzamerhand het duurzame spoor bijster. Zonde en onnodig, vindt Hans Bakker, directeur van The Bridge Business Innovators, een dochter van adviesbureau Twynstra Gudde. Samen met adviseur en duurzaamheidspecialist Geertje van Hooijdonk pleit hij voor een Masterplan Duurzame Mobiliteit in co-creatie met klanten.

Waarom is duurzame mobiliteit, ondanks alle inzet van veel partijen, nog niet breed omarmd?

Hans Bakker: "Dat kan ik het beste uitleggen aan de hand van een paar voorbeelden. Ik rijd zelf op aardgas. Dat betekent dat ik moet tanken op bedrijventerreinen, waar ik bijvoorbeeld in contact kom met chauffeurs van vuilniswagens, sneeuwschuivers en bestelwagens. Hartstikke mooi dat dat soort wagens op aardgas rijden. In de praktijk blijkt echter dat er vaak niet verder is gedacht dan: "We moeten ook wagens op aardgas hebben." Hoewel dat een loffelijk streven is, is het voor chauffeurs knap frustrerend elke 2-3 uur terug te moeten naar een afgelegen terrein om te tanken. En dan nog lang in de rij moeten staan omdat andere wagens ook allemaal terug zijn om te tanken. Gevolg: De gebruiker knapt af op de innovatie, omdat er niet is nagedacht over zijn behoeften en teveel wordt ingezet op profilering."

Hoe moet het dan wel?

Bakker: "Kijk naar de energiesector. Vijftien, twintig jaar geleden begon het besef te groeien dat het energieverbruik omlaag moet in verband met klimaatproblemen en stijgende energieprijzen. Om die omslag te bewerkstelligen, zijn klant en consument lange tijd doorgezaagd over kostenbesparing: 'Neem dubbel glas, want dat scheelt geld op de energierekening.' "

"Nu zie je dat klanten helemaal niet alleen op geld letten, maar ook op waarden als comfort en veiligheid. De energiesector zet nu veel meer in op het grote plaatje: "Leef comfortabel met dubbel glas en een hr-energieketel en bespaar tegelijkertijd energie en geld." Dat grote plaatje, daar ontbreekt het op het moment aan in het verhaal over duurzame mobiliteit."

Willen dan niet alle partijen die inzetten op duurzame mobiliteit hetzelfde: Minder of ander energieverbruik, schonere lucht, minder files, kosten besparen op mobiliteit?

Geertje van Hooijdonk: "Het probleem is dat inderdaad veel partijen iets te bieden hebben, maar dat de samenhang ontbreekt. De een wil investeren in laadpalen, de ander roept dat rijden op groen gas de toekomst is, weer een ander zet in op telewerken. Die versnippering maakt het voor een klant, zoals een leasemaatschappij of gemeentelijke dienst, heel moeilijk de beslissing te nemen om ergens geld in te steken. Waar liggen de interesses, waar is behoefte aan? Als je dat begrijpt, wordt duurzame mobiliteit echt een kansrijke investering waar je geld mee kunt verdienen."

Bakker: "Een voorbeeld van wat een klant beweegt, zie je bijvoorbeeld bij grote fabriekshallen en distributiecomplexen. De vorkheftrucks die er rondrijden, zijn al jaren allemaal elektrisch. Niet omdat dat bijdraagt aan het groene imago van de bedrijven, maar omdat in de loods schone lucht nodig is voor de mensen die er werken. Elektrische brommobielen zijn populair bij ouderen. Niet omdat zij in de eerste plaats aan het milieu denken, maar omdat ze met zo'n wagentje ook zonder autorijbewijs mobiel kunnen zijn. Leer dat soort zaken te onderkennen en begrijpen. Dan kunnen er ineens grote stappen gezet worden en gaat de ontwikkeling van duurzame mobiliteit in een hogere versnelling."

Hoe weet je waar op het gebied van duurzame mobiliteit behoefte aan is?

Van Hooijdonk: "De klant weet vaak zelf niet waar hij of zij behoefte aan heeft, tot er een goed product of een goede dienst is. Daarom moet je niet vragen wat de klant wil, maar begrijpen hoe de klant in elkaar steekt. Bij duurzame mobiliteit is er sprake van een behoorlijk complex klantsysteem met zeer diverse spelers: lease maatschappijen, logisieke dienstverleners, particuliere rijders, fleetowners, dealers, etc. etc. Er worden nu miljarden geïnvesteerd in de hardware van duurzame mobiliteit: de techniek, de infrastructuur, de producten. Onderzoeken waar behoefte aan zou kunnen zijn en hoe die klantgroepen mee te krijgen in de beweging, zijn er nauwelijks."

Maar er zijn toch tal van bijeenkomsten, congressen, taskforces en instituten op gebied van duurzame mobiliteit?

Bakker: "Het is ook goed dat die er zijn, maar de samenhang ontbreekt. Ik zeg niet dat je dan van zeven mobiliteitplatforms 1 grote, nieuwe club moet maken. Dan blijf je in hetzelfde cirkeltje praten over de klant. De hele sector heeft een gezamenlijk belang om te begrijpen wat de klant wil. Met dat inzicht kun je klanten in beweging krijgen en komt duurzame mobiliteit echt van de grond."  

"Nu staan in potentie goede initiatieven onder druk, omdat er niet genoeg rendement wordt gehaald. Dat rendement kan omhoog als je begrijpt waar de klant, of dat nou een logistiek bedrijf of een automobilist is, op zit te wachten."

Dus er moet meer onderzoek en samenwerking komen. Lijkt me knap lastig in een concurrerende markt.

Van Hooijdonk: "Wij signaleren dat nu het gevaar bestaat dat duurzame mobiliteit met al zijn potentie, ingehaald wordt door de alledaagse werkelijkheid. Denk maar aan de chauffeurs die Hans noemde. Als die mannen afhaken, is het heel moeilijk ze opnieuw warm te krijgen voor mobiliteit die minder vervuilend is. Dat zou zonde zijn en gemaakte investeringen gaan verloren. Het is dus in het belang van de hele sector om nu gezamenlijk in te zetten op beter begrip van duurzame mobiliteit in het dagelijks gebruik."

En hoe ziet zo'n Masterplan Duurzame Mobiliteit eruit? Waar kunnen bedrijven dat straks vinden?

Bakker: "Belangrijk is om betrokken partijen en platforms meer achter 1 doel te scharen, met 1 stem te laten spreken in plaats van duizend verschillende boodschappen de wereld in slingeren. En dus ook ervaringen te delen. Alleen elektrisch rijden is niet het pad naar een duurzaam mobiele maatschappij, daar zijn allerlei paden voor nodig. We pleiten voor het delen van visies en kennis en voor klantonderzoek en betrokkenheid. Inzicht in de markt staat los van individuele bedrijven. Het hoeft geen bedreiging voor de concurrentiepositie te zijn hier gezamenlijk aan te werken. We moeten werken aan een win-winsituatie."

Hoe kom je erachter wat de klant wil, als die zelf niet weet wat ie wil?

Van Hooijdonk: "Er zijn diverse bestaande methodieken om inzichten in de klant en de markt te verkrijgen en te verdelen. We hebben het hier over co-creatie-methodieken die worden ingezet in de business-to-consumer-markt. De sector moet nu overtuigd raken van de waarde van die inzichten. Dus niet alleen investeren in R&D, maar vooral ook in onderzoek naar de vraag: wat beweegt de klant en wat beweegt de klant niet? Dat betekent letterlijk klanten gaan bezoeken en overleg met experts uit de verschillende sectoren en andere markten. Klanten gaan dan mee ontwerpen en creëren."

Bakker: "Het business Masterplan dat ons voor ogen staat is een verzameling van plannen die boven de initiatieven van individuele bedrijven en technologieën uitstijgt. Een totaalvisie die in de eerste plaats uitgaat van de wensen en verwachtingen van de klant en niet van innovaties op gebied van grondstoffen, techniek en energie. Het bevat toekomstvisies van verschillende bedrijven en ketens."

"Omdat mobiliteit verschillende doelgroepen als eindgebruiker kent, is het van belang dat zij nauw betrokken zijn bij het Masterplan. De gezamenlijke visie vormt een leidraad voor individuele bedrijven om het beleid op bedrijfsniveau vorm te geven. Begrip van de klant zorgt ervoor dat er geld verdiend kan worden met Duurzame Mobiliteit en de beweging niet verloren gaat."