"Sluit geen technologie uit"

Voor een duurzame economie in 2050 is een evenwichtige mix van technologie van belang. Zonder dat is het doel van 80% emissiereductie in 2050 niet haalbaar, stelt ECN. "Zowel energiebesparing, als CO2-afvang en opslag, als wind-, zonne- en kernenergie zijn nodig", vertelt Marc Londo, senior manager global sustainability bij ECN.

Door Daniëlle van Gils

In 2011 verscheen bij ECN en PBL het rapport Naar een schone economie in 2050: routes verkend. Hoe Nederland klimaatneutraal kan worden. Is dat niet de zoveelste visie? "Ja, alleen gaat deze studie vooral in op onzekerheden. Het geeft geen kant-en-klare toekomstplaatjes. We proberen richtingen te ontdekken waarmee we verder moeten. Daarmee komen we tot de conclusie geen technologie uit te sluiten," vertelt Londo tijdens een ECN-perslunch.

Londo: "Stel dat we zon evenwichtige mix hebben. Wat als de energiebesparing tegenvalt? Als de voorraden ruim beschikbaar zijn en er voldoende ruimte is voor de opties van biomassa, CO2-afvang en -opslag en wind-, zonne- en kernenergie[1], maakt de energiebesparing niet zoveel uit. Dan is het nog steeds mogelijk om 80% emissiereductie in 2050 te halen. Als die voorraden en ruimte beperkt zijn[2], maakt de energiebesparing ook niet zoveel uit: dan is het doel onhaalbaar. Als de voorraden en ruimte echter redelijk zijn[3], gaat de energiebesparing een rol spelen. Kunnen we 20 - 30% extra energie besparen ten opzichte van de verwachte vraag, dan is het doel haalbaar. Maar is de besparing minder dan dat, dan wordt de uitkomst twijfelachtig."

Haalbaarheid van emissiereductie van broeikasgassen met 80% in 2050. Energievraag ten opzichte van referentiebeeld. Bron: ECN. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

In het rapport geven PBL en ECN ook een schets als een van de opties niet wordt meegenomen. Zonder biomassa is het doel in 2050 zo goed als onhaalbaar. Zonder CO2-afvang en -opslag wordt het lastig (alleen met 30% energiebesparing en een zeer ruim aanbod van energie). Zonder wind-, zonne- en kernenergie wordt het ook lastig (alleen met 20 - 30% energiebesparing en een zeer ruim aanbod van energie). Dat versterkt de boodschap van ECN om geen technologie uit te sluiten en een evenwichtige mix te creëren.

Haalbaarheid van emissiereductie zonder respectievelijk wind-, zonne- en kernenergie, zonder Co2-afvang en -opslag en zonder inzet van biomassa. Bron: ECN. Klik op de afbeelding voor een vergroting.

Tijdens de perslunch spraken Marc Londo en Ton van Dril, programme developer beleidsstudies bij ECN, over Duurzaam Nederland in 2050. De (on)zekerheden over duurzame energie in de toekomst kwamen daarbij aan bod. U kunt hier meer over lezen in het Change Document Hoe moet het morgen met de energievoorziening? (pdf).

Lees het ECN en PBL rapport Naar een schone economie in 2050: routes verkend. Hoe Nederland klimaatneutraal kan worden

Evenwichtige mix

Die evenwichtige mix bestaat uit biomassa, CO2-afvang en -opslag, energiebesparing, wind-, zonne- en kernenergie.

Biomassa
Londo: "Naar schatting zal er in Nederland jaarlijks zon 200 petajoule (PJ) [4] aan binnenlandse biomassa beschikbaar zijn, waardoor er nu en straks import van biomassa nodig is. Dat brengt dan de nodige duurzaamheidseisen met zich mee. Het maximum totaal beschikbare voor Nederland is ongeveer 1000 PJ. Bij biomassa ligt de prioriteit in vrachtvervoer en luchtvaart; daar zijn nauwelijks alternatieven."

CO2-opslag
Londo: "Wat betreft de CO2-opslag: Nederland kan op zee jaarlijks ongeveer 24 megaton (Mton) kwijt, op land 20 Mton. Ter vergelijking: de totale CO2-emissie in Nederland is jaarlijks rond de 180Mton. Kijken we naar Europa, dan zien we dat er nog meer ruimte is in de Noorse Aquifers, in de grootheid van 100 Mton per jaar. Bij CO2-opslag op land is er weerstand van bewoners en is nog geen draagvlak. Momenteel zijn er dan ook geen projecten op land in voorbereiding, maar het is onzeker of dat een definitief no-go is."

Energiebesparing
Londo: "Het rendabel potentieel van energiebesparing is in de praktijk kleiner dan in theorie. Voor de gebouwde omgeving zijn vooral verplichtingen effectief, maar niet zonder problemen: zo heb je te maken met eigendomsrechten van bestaande bouw, wat moeilijk is om goed en effectief te regelen. Energiebesparing wordt niet alleen bepaald door individuele factoren, maar ook door de sociale omgeving. Als buren ook energie besparen, kan dat een sterke prikkel zijn voor de consument om ook te besparen."

Elektriciteitsproductie van wind en zon
Londo: "In de Europese Unie is 50% elektriciteitsproductie mogelijk zonder opslag. Een voorwaarde voor die productie is dat de capaciteit van transport naar boven gaat, met meer investeringen dan de afgelopen jaren. Op langere termijn kunnen ook waterstof- en elektrische voertuigen, in combinatie met slimme netten, lokale opslag leveren."

Noten
[1] Ruim is in het rapport gedefinieerd als 750 PJ biomassa per jaar, 75 Mton CO2-opslagcapaciteit en 260 terawattuur wind-, zonne- en kernenergie.
[2] Beperkt is 250 PJ, 25 Mton en 120 TWh. De huidige vraag in Nederland (2011) ligt rond de 120 TWh
[3] Redelijk is 500 PJ, 50 Mton en 190 TWh
[4] Een petajoule is een biljard joule.

22 maart 2012