Ganzenbord met hoge inzet

Het sluiten van een klimaatakkoord lijkt in veel opzichten op een ganzenbord spel. Overal zitten valkuilen. Over het bruggetje bij zes, langs de herberg bij acht en toch kan het genadeloos vastlopen bij elf. De onderhandelingen zijn een complex spel waarbij een wirwar van belangen van deelnemende landen ontrafeld moet worden tot een voor allen bruikbaar en tot tevredenheid stemmend voorstel. 

Het klimaatspel in Kopenhagen word hard gespeeld. Ontwikkelingslanden willen aan het Kyoto-protocol vasthouden. Een aantal rijke landen zoekt echter een alternatief voor Kyoto, mede omdat de Verenigde Staten het verdrag niet geratificeerd hebben. Maar vooral de nieuwe opkomende economieën laten zien dat het Westen het niet meer alleen voor het zeggen heeft. Overleggen in werkgroepen moeten de vastgelopen onderhandelingen vlot trekken. 

Toch lag er in hoofdlijnen een redelijk voorstel. Ontwikkelingslanden zetten stappen en komen behoorlijk dicht bij de doelstellingen die voor hen bedacht zijn. De echt pijnlijke, ingrijpende maatregelen, bijvoorbeeld als het gaat om terug dringen van CO2 uitstoot, moeten vooral in het Westen plaatsvinden. De afgelopen week zijn door vrijwel alle partijen gebruikt om de rek te testen.

Kwetsbare eilanden dreigen te verdwijnen als de zeespiegel stijgt. De regering van de Malediven vroeg hiervoor aandacht door onder water te vergaderen. 

Tuvalu verzuipt -  Ga drie plaatsen terug

De onderhandelingen liepen vast omdat de Tuvalu-delegatie de urgentie van hun situatie nog niet in de concept teksten terugzag. Het kleine eilandenrijk loopt het gevaar op korte termijn volledig door de zeespiegelstijging van de landkaart te verdwijnen. De 2-graden doelstelling mag volgens hen maximaal 1,5 graad zijn. Samen met enkele andere landen van de G77 de groep van ontwikkelingslanden leggen ze drie uur lang het hele proces stil. Woensdag kwam het land samen met andere kwetsbare landen met een eigen voorstel. Het terug dringen van de uitstoot van de westerse landen staat daarin centraal, met een maximum opwarming van 1,5 graad. China en India lieten meteen blijken hier niets in te zien.

India wil in de Veiligheidsraad - Sla een beurt over

India maakt samen met China een onstuimige groei door. Aan de ene kant behoren ze bij de G77. Dat wil zeggen dat hun emissie-doelstellingen op een flexibelere manier worden bekeken dan bijvoorbeeld die van de Europese Unie of de Verenigde Staten. Aan de andere kant zijn ze een speler van formaat op het wereldtoneel met ambities op economisch en politiek vlak. Zij zouden graag ook in andere fora een herijking van de nieuwe verhoudingen zien. India stelt zich dus zeer star op. De westerse landen zijn de veroorzaker van het probleem, ze lossen het ook wel op. Maar zijn ze echt zo principieel, of zit er nog wat achter? Met wat slim spel, zit er voor India misschien wel een zetel in de Veiligheidsraad in. Is het naïef van India te geloven dat je bij de klimaatonderhandelingen een zetel in de Veiligheidsraad kunt verdienen? Dat is immers heel wat anders. Of is het naïef te geloven dat het niet zo werkt?

De Nederlandse delegatie bevat door de wol geverfde onderhandelaars. Ze beseffen terdege dat er achter iedere positie een wereld van belangen schuil gaat. Maar geen enkel land laat zich in de kaart kijken. Soms is de inzet evident, maar vaak blijft het gissen naar de achterliggende bedoeling van landen.

Er werd op hoog tempo op meerdere borden tegelijk gespeeld. Iedere concessie veroorzaakt een kettingreactie van andere belangen. Het is een complex systeem dat na iedere verandering weer in balans gebracht moet worden. Ondanks dat het spel hoog gespeeld werd, weet vrijwel iedereen dat er aan het eind van het spel een akkoord dient te liggen. Het feit dat Kyoto bestaat, is een goede stok achter de deur. Het is het bewijs dat het al eerder gelukt is dit spel ondanks alles tot een goed einde te brengen.