Gemeente: faciliteer duurzame initiatieven

In een Class of Masters van de gemeente Haarlem verzamelden vertegenwoordigers van Haarlemse wijkinitiatieven en de politiek zich op donderdag 23 mei. De middag ging over duurzaamheid, buurtinitiatieven en de (toekomstige) rol van de gemeente Haarlem daarin. Hoe zien de wijkinitiatieven ondersteuning vanuit de lokale overheid?
  

Landelijk lijkt er weinig urgentie te zijn voor duurzaamheid, maar verandering is juist op lokaal niveau te zien: zonnepanelen, auto delen, buurtmoestuinen. De lokale overheid kan dat stimuleren, "niet door als gemeente initiatieven naar je toe te trekken, maar door de initiatieven te faciliteren, te ondersteunen," vertelt Marjan Minnesma, directeur van Urgenda en door Trouw uitgeroepen tot duurzaamste Nederlander, tijdens de middag. "Je moet de energie laten bij de initiatieven zelf. Daarbij is er niet één manier, maar heel veel verschillende. Bij het ene initiatief betekent dat bijvoorbeeld het oplossen van belemmeringen in regelgeving, bij het andere het beschikbaar stellen van ruimte voor een bijeenkomst."

Haarlem in voorhoede met duurzaamheid

'Blok-voor-blok' is een initiatief van de overheid om energie te besparen in de bestaande bouw. Hierin voeren marktpartijen, gemeenten, corporaties en provincies een plan uit om minimaal 2.000 woningen in één gemeente flink energiezuiniger te maken. De Haarlemse blok-voor-blokaanpak heeft als doel om in drie jaar 3.000 woningen twee labelstappen te laten stijgen.

"We zijn goed op weg. Haarlem loopt voorop met Blok-voor-blok. De interesse voor zonnepanelen is zo groot dat we de vraag bijna niet meer kunnen bijbenen. Maar: we zijn er nog lang niet!" vertelt Rob van Doorn, wethouder Duurzaamheid en Wijken van de gemeente Haarlem. "We hebben het over een doelstelling van 3.000 woningen op een totaal van 70.000 Haarlemse woningen. We moeten dus kracht en energie blijven tonen om vanuit Haarlem initiatieven te ondersteunen."

Duurzaamheid in de lokale politiek en steun vanuit de gemeente

Tijdens de middag waren er onder meer vertegenwoordigers van Haarlemse politieke partijen: GroenLinks, PvdA, VVD, CDA en de Ouderenpartij. Zij gaven aan duurzaamheid duidelijk in hun programma voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 op te nemen, waarbij de insteek en aanvliegroute verschillen. En de vraag is hoe geef je er invulling aan?

Daarbij kwam de samenwerking van de wijkinitiatieven met de gemeente aan bod. Waar lopen wijkinitiatieven tegenaan en waar hebben zij behoefte aan in hun samenwerking met de gemeente? Tijdens de middag delen verschillende Haarlemse initiatieven hun ervaring. Daarbij ging het onder meer over verschillende afgebakende potjes die er vanuit de overheid bestaan: een potje groen, een potje zorg. Maar in de wijken loopt alles door elkaar. "Kun je als gemeente niet zorgen dat je spelverdelers hebt die verschillende hokjes, thema's kunnen verbinden?" vraagt Baud Schoenmaeckers, mede-initiatiefnemer van de verduurzaming van het Seinwezen zich af. 

Financiering en belemmeringen daarin zijn ook een hot topic tijdens de middag. De gemeente kan een belangrijke rol spelen in de stimulering van financiering. Zo deelt Cees Brandjes zijn ervaring door het opzetten van een Initiatievenfonds. Het fonds is ontstaan met hulp van Magreet van der Woude, ambtenaar van de gemeente Haarlem. Zij helpt bij het zoeken naar mogelijkheden om het initiatief verder te brengen. Brandjes geeft aan dat het bij belemmeringen voor financiering bijvoorbeeld gaat over beperkende voorwaarden voor leningen. De gemeente kan helpen om belemmeringen, zoals die beperkende voorwaarden, weg te nemen. Ze kan risico's verkleinen door garant te staan of in te leggen in een revolving fund. Ook kunnen gemeenten lokale initaitieven ondersteunen door ze te helpen in de ontwikkeling en professionalisering van het initiatief dat veelal door vrijwilligers getrokken wordt.

Thema's samen laten komen en belemmeringen wegnemen

Als er één ding is dat deze Class of Masters duidelijk maakt is het dat er heel veel energie en dynamiek zit in de inspanningen voor duurzaamheid in Haarlem. Nu is het moment om die energie vanuit de initiatieven van onderop naar alle Haarlemmers over te brengen. De ervaringen van de verschillende wijkinitiatieven laten zien dat de gemeente een belangrijke rol kan spelen in het ondersteunen van hun inspanningen. Veel verschillende thema's komen samen in de wijk. Hoe kun je, met hulp van de gemeente, die thema's verbinden tot kansen? Het antwoord van de middag: door initiatieven te faciliteren, door belemmeringen weg te nemen en door thema's te verbinden. Een duidelijke boodschap aan gemeente en politiek.