IPCC: Emissie broeikasgassen blijft stijgen

In het derde deel van het vijfde klimaatrapport komt het IPCC met een schrokkende conclusie: ondanks genomen maatregelen is de uitstoot van broeikasgassen in de afgelopen veertig jaar bijna verdubbeld. Dit laatste deelrapport behandelt mitigatie van klimaatverandering; welke maatregelen zijn er om de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer te verlagen?
  

"Door toedoen van de mens verandert het klimaat op aarde", een gegeven waarover wetenschappers de afgelopen jaren overeenstemming hebben bereikt. Het is een feit dat niet langer valt te ontkennen. Om klimaatverandering te beperken, hebben wereldleiders verschillende maatregelen genomen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Toch blijken deze genomen maatregelen verre van voldoende. Het IPCC concludeert namelijk dat de afgelopen veertig jaar de menselijke uitstoot van CO2 bijna is verdubbeld. De uitstoot nam tussen 2000 en 2010 zelfs sterker toe dan in de voorgaande drie decennia (zie afbeelding).

De enorme uitstoot van broeikasgassen wordt vooral veroorzaakt door de verbranding van fossiele brandstoffen en industriële processen. Tussen 1970 en 2010 droegen deze twee factoren samen voor 78% bij aan de totale uitstoot van broeikasgassen. De toename in verbranding van fossiele brandstoffen is de oorzaak van wereldwijde economische groei en bevolkingsgroei. Het laatste decennium werd de toename geheel veroorzaakt door een flinke stijging in de wereldwijde economische groei.

Doel: 0 uitstoot van broeikasgassen in 2100

Een wereldwijde temperatuursstijging van twee graden Celsius ten opzichte van 1750 (begin van de industriële revolutie) vormt een kritische grens voor klimaatverandering. Als klimaatverandering kan worden beperkt tot 2 graden Celcius opwarming, dan lijken de gevolgen mee te kunnen vallen. Warmt het klimaat echter meer op, dan kunnen de gevolgen rampzalig zijn. Wereldleiders hebben daarom als doelstelling de opwarming van de aarde te beperken tot twee graden. Het IPCC concludeert dat er grote veranderingen plaats moeten vinden (institutioneel en technisch) om de opwarming dusdanig te beperken. Met gedragsverandering en technische maatregelen kunnen wereldleiders de doelstelling behalen.

Concreet betekent de doelstelling dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen in 2050 met 40% tot 70% moet zijn verlaagd ten opzichte van de uitstoot in 2010. Tegen het einde van deze eeuw moet de uitstoot zelfs worden teruggebracht tot 0 en bestaat de mogelijkheid dat er zelfs CO2 uit de atmosfeer gehaald moet worden om het streven te halen. Een enorme verlaging van de uitstoot van broeikasgassen is dus noodzakelijk om ernstige gevolgen van klimaatverandering te beperken. Ottmar Edenhofer, een van de vice-voorzitters van het IPCC-mitigatierapport, zegt: "veel verschillende trajecten leiden tot een toekomst binnen de grenzen die gesteld zijn door het 2C doel. Al deze traject vragen om grote investeringen, maar het vermijden van verdere vertraging in mitigatie en gebruik maken van veel verschillende technologieën kunnen de kosten beperken".

Mitigatie maatregelen

Wat er moet gebeuren, is duidelijk, maar hoe gaan de wereldleiders dit voor elkaar krijgen? Volgens Youba Sokona, vice-voorzitter van het IPCC mitigatie rapport, is het belangrijkste om de uitstoot van broeikasgassen los te koppelen van economische groei en bevolkingsgroei. Hij zegt: "door toegang tot energie te verlenen en lokale luchtverontreiniging te verminderen, kunnen veel mitigatiemaatregelen bijdragen aan duurzame ontwikkeling." Verder is klimaatverandering een gezamenlijk wereldwijd probleem, dus internationale samenwerking is de sleutel tot succes.

Naast deze maatregelen zijn er ook aanvullende en specifiekere maatregelen nodig voor mitigatie. Zo moet het productieproces van elektriciteit veranderen, zodat er geen broeikasgassen worden uitgestoten. Ook is het van belang om efficiënt van elektriciteit gebruik te maken. Daarnaast zijn er maatregelen op land die verschil kunnen maken. Het tegengaan van ontbossing en het aanplanten van bomen verlaagt bijvoorbeeld de concentratie CO2 in de lucht. Ook kan koolstofdioxide ondergronds worden opgeslagen; dit daadwerkelijk uitvoeren is momenteel echter nog wel een uitdaging.

Met dit laatste deel is het vijfde klimaatrapport van het IPCC bijna compleet. Eind oktober 2015 zal het IPCC nog een syntheserapport uitbrengen voor beleidsmakers. Een goede timing, want in december 2015 zal een wereldwijde klimaatconferentie plaatsvinden in Parijs. Tijdens deze klimaattop zal een nieuw mondiaal akkoord gesloten moeten worden, een vervolg op het Kyoto-protocol.