Klimaattop Durban van start

'Working Together - Saving Tomorrow Today': de titel van de klimaattop in Durban klinkt optimistisch. De top wordt gezien als de laatste redding voor verlenging van het Kyoto-protocol. De verwachtingen zijn niet hooggespannen en de kans op een bindende verlenging lijkt gering.
 

Staatssecretaris Joop Atsma (Infrastructuur & Milieu) gaat met de Nederlandse delegatie naar Durban. Hij waarschuwde de Tweede Kamer in een debat dat het "erg lastig wordt bindende afspraken te maken". En ook de leider van de Nederlandse delegatie, Maas Goote, verwacht geen grote stappen te bereiken. "We hebben de gedachte dat we een big bang moeten bereiken, dus in een keer een ideale afspraak, maar het moet stap voor stap," vertelt hij bij de NOS.

En er is het dilemma van wie de eerste stap zet. Goote: "China is wel degelijk bereid. Japan en Brazilië ook. Het zal toch vooral van de VS afhangen. Het blijft lastig om die vooruitgang te boeken, maar er is geen alternatief. We moeten een mondiale oplossing vinden voor een mondiaal probleem." De Nederlandse delegatie zal in Durban vooral inzetten op marktwerking binnen klimaatafspraken. "Je kunt dit niet alleen doen met publiek geld. Je moet de private sector meekrijgen en dat is waar wij vooral naar kijken," aldus Goote.

Kyotoprotocol: verlenging of einde?

De top in Durban staat voornamelijk in het teken van het Kyoto-protocol. De 1e periode van het protocol, inclusief bindende emissiereductie-doelstellingen, loopt eind 2012 af. China, de huidige grootste uitstoter, is in het protocol nog opgenomen als ontwikkelingsland, en kent daardoor geen bindende reductiedoelstellingen. De Verenigde Staten, de nummer 2 uitstoter, heeft het protocol nooit bekrachtigd.

Zonder nieuwe afspraken vervalt de juridische basis van handel in emissierechten. Maar de hoop op een vervolg is niet groot. Er zijn tegengestelde wensen bij industriële landen en ontwikkelingslanden, die tot een impasse kunnen leiden.

Zo willen China en andere ontwikkelingslanden een vervolg van het huidige protocol, in plaats van een nieuw akkoord. Daarin wil China worden opgenomen als ontwikkelingsland. Het land weigert bindende reductiedoelstellingen. De Verenigde Staten zullen waarschijnlijk niet meedoen. Japan, Canada en Rusland lieten weten alleen te tekenen als China zich juridisch bindt aan reducties. Toch hebben zij liever dat het protocol wordt vervangen door een geheel nieuw akkoord, met verplichtingen voor alle landen.

De Europese Unie wil wel graag verlenging, maar eist afspraken met de VS en China om in 2020 wel een bindend klimaatakkoord te aanvaarden. Nieuw-Zeeland, Australië, Noorwegen en Zwitserland zijn tevens bereid om bindende maatregelen af te spreken. Australië en Noorwegen stellen onderhandelingen voor een nieuw akkoord voor, en hebben het doel daarvoor in 2015 gesteld. De Europese Unie zou daarin mee willen doen.

Groen Fonds

Daarnaast zal het ook om het Groen Fonds gaan. Dat is eerder besproken in Kopenhagen 2009, en verder uitgewerkt in Cancún 2010. In het Groen Fonds willen de Europese Unie, de Verenigde Staten en Japan vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollar storten. Dit fonds moet arme landen helpen zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. De landen zullen spreken over de exacte invulling van het fonds. De VS zullen er, met de economische crisis in het achterhoofd, waarschijnlijk nog geen geld in storten. Saoedië-Arabië wil weten hoe het gecompenseerd wordt voor een daling in olie-verkoop als de wereld meer groene energie gaat gebruiken.

De strijd voor een klimaatakkoord, hetzij als verlenging van het Kyoto-protocol hetzij als nieuw akkoord, zal dus flink doorgaan in Durban - en zeer waarschijnlijk ook op de klimaattop in 2012 in Qatar.