Koudste plek op aarde: -93,2 graden Celsius

Amerikaanse klimaatwetenschappers claimen een kourecord te hebben gemeten op een locatie in Antarctica. De Wereld Meteorologische Organisatie honoreert de claim niet en handhaaft haar eigen Russische record.

 
Elk jaar in december houdt de American Geophysical Union een congres waarop de laatste ontwikkelingen op onder andere het gebied van klimaat worden gepresenteerd en bediscussieerd. Afgelopen jaar vond de bijeenkomst plaats in San Francisco. Een van de sprekers was Ted Scambos van het Amerikaanse National Snow and Ice Data Center, die samen met collega’s van NASA’s Landsat project op zoek was gegaan naar de koudste plek op aarde.

Daartoe onderzochten ze de metingen die de verscheidene Amerikaanse weer- en aardobservatiesatellieten gedurende een periode van 35 jaar hadden verricht. De laagste temperatuur die ze daarbij aantroffen, had zich voorgedaan op 10 augustus 2010 in Antarctica en bedroeg min 93,2 graden.

Doordat verder de temperatuur in de onderste kilometers van de dampkring doorgaans afneemt met de hoogte, richtten ze hun pijlen in eerste instantie op hooggelegen delen van Antarctica: het Antarctisch plateau in Oost-Antarctica. Toch bleken de laagste temperaturen niet op te treden op de toppen, maar iets lager in kommen met droge, stagnerende lucht. Als deze lucht, die van de bergtoppen af naar beneden is komen zakken, bij rustig en helder weer een aantal dagen op dezelfde plek blijft liggen, daalt de temperatuur verder en verder, naar nu dus is gebleken tot recorddiepten.

Kouderecord betwist

Het nieuwe kourecord werd in verscheidene Engelstalige media breed uitgemeten. Mede daardoor kwam er snel een tegenbeweging van protesterende weer- en klimaatdeskundigen, die erop stonden de berichtgeving te nuanceren. Dat de Russen niet blij zouden zijn met het kwijtraken van het op hun basis gemeten kouderecord, lag overigens in de lijn der verwachtingen.

Russische media lieten onder andere Vyacheslav Martyanov aan het woord, het hoofd van het logistiek centrum van de Russische zuidpoolexpedities. Hij wees erop dat satellietmetingen niet zonder meer vergeleken kunnen worden met metingen van officiële weerstations, die de richtlijnen van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) hanteren. Ook Randy Cerveny, hoogleraar aan de Arizona State University en rapporteur klimaatextremen van de WMO, haastte zich erop te wijzen dat de WMO alleen waarnemingen erkent van getrainde waarnemers met geijkte thermometers en van door nationale weerdiensten over de hele wereld onderhouden automatische weerstations.