Plastic soep in Museum Het Valkhof

Elk jaar belandt ruim 6,4 miljoen ton plastic in zee. De meeste soorten zijn lastig te recyclen, bevatten giftige stoffen en zijn nauwelijks afbreekbaar. In de oceanen zijn inmiddels grote vuilnisbelten van plastic afval ontstaan. Een deel van het plastic dat wij gebruiken, wordt afgebroken tot microdeeltjes die uiteindelijk in onze voedselketen terecht komen. Ons plastic afval vormt daarmee een bedreiging voor mens, dier en milieu.

Door Museum Het Valkhof

Van vooruitgang naar gevaar voor mens en natuur

Plastic stond jarenlang symbool voor vooruitgang. Het is goedkoop, eenvoudig te produceren en kan elke gewenste vorm aannemen. Het wordt gebruikt voor uiteenlopende dingen als speelgoed, frietbakjes en elpees, maar ook voor medische hulpmiddelen en als hygiënisch verpakkingsmateriaal.

Waar belanden al die plastic producten als we ze niet meer nodig hebben? De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor de schadelijke effecten van plastic. Vanaf het moment dat het materiaal in ons leven kwam is de zee geleidelijk aan veranderd in een enorme plastic soep. Plastic is niet biologisch afbreekbaar, waardoor het jaren-, zo niet decennialang rondzwerft in de natuur. Dat heeft grote gevolgen voor de gezondheid van mens en dier.

Van 10 december 2016 tot en met 19 februari 2017 presenteert Museum Het Valkhof het tweeluik ‘Dossier plastic’. In deze uiterst actuele tentoonstelling staat de plastic soep centraal en wordt er gereflecteerd op onze omgang met de natuur.

Out to Sea?

Museum Het Valkhof brengt de succesvolle rondreizende expo ‘Out to sea?’, ontworpen door Museum für Gestaltung in Zürich, voor het eerst naar Nederland. De tentoonstelling opent met een dramatisch beeld: een enorme berg plastic afval uit de zee bij Hawaï. ‘Out to sea?’ confronteert ons met de maatschappelijke gevolgen van het plastic afval dat in de oceanen drijft, en laat zien dat we alle creativiteit nodig zullen hebben om het probleem aan te pakken. Aan de hand van het motto ‘reduce, reuse, recycle’ worden in de tentoonstelling mogelijke oplossingen onderzocht om de oceanen nu en in de toekomst plasticvrij te krijgen. Internationaal, van burger tot overheid, is bewustwording en gedragsverandering van groot belang.

Liquid Mountain

Voor deel twee, ‘Liquid Mountain’, nodigden gastcuratoren Heske ten Cate en Hanne Hagenaars kunstenaars uit binnen- en buitenland uit die reflecteren op de tegenstelling tussen de natuur en het kunstmatige. Uitgangspunt voor de kunstenaars is om terug te gaan naar de bron, het laboratorium. De tentoonstelling zet daarmee het experiment centraal, als moment waarop nieuw materiaal ontstaat. Het visualiseert een plaats van denken en van creëren. ‘Maakbaarheid’ en ‘het menselijk handelen’ zijn het overkoepelende thema van ‘Liquid Mountain’. In deze setting wordt het probleem van plastic afval met een andere, ruimere blik vanuit de hedendaagse kunst beschouwd.

‘Liquid Mountain’ (letterlijk: vloeibare berg) is een term uit de surfwereld, en daarmee een verwijzing naar de zee, waarin ook het plastic afval drijft. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn, ontstaat er in zee – tijdelijk – een enorme golf die nieuwe mogelijkheden biedt om vooruit te komen.