VN: klimaatverandering bedreigt mogelijk veiligheid

De VN Veiligheidsraad heeft een voorzittersverklaring aangenomen die stelt dat klimaatverandering mogelijk een bedreiging vormt voor de wereldveiligheid en -vrede. Daarmee is het geen resolutie; de leden kwamen niet tot consensus om klimaatverandering als een directe bedreiging voor de veiligheid en vrede te kwalificeren.

Duitsland had de verklaring voorgelegd. "Dit is een goede dag voor de klimaatveiligheid", vertelt Peter Wittig, de Duitse voorzitter van de Raad, aan Reuters. De verklaring zorgt er nog niet voor dat de Veiligheidsraad kan ingrijpen in conflictsituaties als gevolg van klimaatverandering.

De laatste keer dat de Raad over het onderwerp sprak, was in 2007. Toen sneed Groot-Brittannië het onderwerp aan, maar kon de Raad geen instemming bereiken op de vraag of klimaatverandering invloed heeft op de wereldvrede.

"Natuurrampen komen steeds vaker voor en worden steeds zwaarder, zowel in de rijke als de arme landen. Ze vernielen leven, infrastructuur, instellingen en ze putten begrotingen uit. Een explosieve cocktail die gevaarlijke hiaten in de veiligheid kan slaan", vertelt Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, tijdens het overleg. "Het is een bedreiging voor de internationale vrede en veiligheid."

Twijfel over betrokkenheid

Tijdens het overleg van de Raad was er een verschil van mening tussen westerse landen en Rusland, China en ontwikkelingslanden over de vraag of klimaatverandering een veiligheidsvraagstuk is dat aandacht van de VN Veiligheidsraad nodig heeft. Binnen de VN is de Veiligheidsraad het machtigste orgaan. Eerder blokkeerde Rusland de verklaring, maar stemde later in met een bewerkte, afgezwakte tekst. Deze spreekt van "mogelijke gevolgen van klimaatverandering voor de veiligheid".

"We zijn van mening dat de Veiligheidsraad geen meerwaarde biedt om de problematiek van klimaatverandering aan te pakken. Het zal alleen leiden tot verdere politisering van het probleem en toenemende meningsverschillen tussen landen", vertelt de Russische afgezant Alexander Pankin.

Ook India en Brazilië, tijdelijke leden van de Raad, twijfelen over de betrokkenheid van de Raad bij het onderwerp. "De Raad heeft niet genoeg middelen om de situatie aan te pakken", vertelt de Indiase afgezant Hardeep Singh Puri.

Niet genoeg aan woorden

President Marcus Stephen van Nauru, een Pacifisch eiland bedreigd door zeespiegelstijging, sprak tijdens het overleg namens staten zoals de Malediven en de Seychellen. Hoewel de leden de veiligheids-uitdagingen begrijpen, zijn innemende woorden volgens hem niet genoeg. "Laat het zien door formeel te accepteren dat klimaatverandering een bedreiging is voor internationale vrede en veiligheid", vertelt hij, waarbij hij het vergelijkt met nucleaire wapens of terrorisme, die beide de potentie hebben conflicten te creëren en regeringen te destabiliseren. "Geen van die twee heeft nog geleid tot het verdwijnen van een geheel land, terwijl klimaatverandering ons daarmee wel confronteert."

Susan Rice, de afgezant van de Verenigde Staten, was woedend op de Raad dat ze geen consensus konden vormen over de directe bedreiging van klimaatverandering voor de veiligheid en vrede, ondanks de "duidelijke aanwijzingen" dat het wel het geval is. "Dit is meer dan teleurstellend. Het is zielig, kortzichtig en kortweg plichtsverzuim", vertelt ze het AFP.

Uiteindelijk ondertekenden alle leden van de Raad de voorzittersverklaring. Daarin uit de Raad "de zorg dat mogelijke nadelige gevolgen van klimaatverandering, op de lange termijn, bestaande bedreigingen voor de internationale veiligheid en vrede kunnen verergeren." De Raad heeft daarmee klimaatverandering niet als directe bedreiging erkend.