Klimaatfondsen weinig toegankelijk voor vrouwen

Van de miljoenen dollars voor klimaatprojecten in ontwikkelingslanden komt maar weinig te terecht bij projecten die ook voordelen voor vrouwen bieden. Terwijl het onder andere in Afrika voornamelijk vrouwen zijn die de gevolgen van klimaatverandering dragen.

   
"Er moet meer rekening worden gehouden met vrouwen als het gaat om ontwerpen en uitvoeren van klimaatadaptatie- en mitigatie-initiatieven", stellen experts van het United Nations Development Programme (UNDP).

Volgens een inschatting van de Food and Agricultural Organization (FAO) van de Verenigde Naties is in Azië 60% van de agrariërs vrouw, in Afrika loopt dat op tot 80%. Zo zijn veel vrouwen verantwoordelijk voor de voedselzekerheid van miljoenen mensen. En de landbouw is een van de sectoren die het hardst door de gevolgen van klimaatverandering wordt getroffen.

Overleg met vrouwen

"Er wordt veel gesproken over klimaatfondsen voor lokale gemeenschappen en in het bijzonder voor vrouwen, maar er gebeurt nog niet veel", vertelt Ange Bukasa aan IPS (International Press Service). Ze runt de investerings-organisatie 'Chezange Connect' in de Democratische republiek Congo.

Bukasa was een van de afgevaardigdheden op het Climate Investment Funds (CIF) 2011 Partnership Forum, dat eind juni in Zuid-Afrika werd gehouden. Het fonds is opgezet door de Wereldbank in samenwerking met regionale banken, en voorziet in fondsen voor klimaatadaptatie- en mitigatie-initiatieven in ontwikkelingslanden. Het merendeel van de fondsen ging naar projecten voor grootschalige technologie voor duurzame energie en transportprojecten, een sector waar veel mannen in werken. Minder dan 30% ging naar lokale projecten, waarmee het meer potentieel had om het leven van vrouwen te verbeteren.

Experts van het UNDP waarschuwen dat dit soort fondsen de bestaande sekse-ongelijkheid kan benadrukken. Er moet volgens hen meer rekening worden gehouden met vrouwen als het gaat om ontwerpen en uitvoeren van klimaatadaptatie- en mitigatie-initiatieven.

Klimaat-educatie

Maar dat gebeurt niet genoeg. "De relatie tussen de fondsbeherende, regionale instituten en de mensen in het land die fondsen nodig hebben, ontbreekt", zegt Bukasa. Ze spreekt over een gebrek aan overleg met vrouwen, die de meerderheid van de kleine boeren vormen in Katanga, in het zuiden van de republiek Congo. Bukasa wijst er ook op dat inwoners van plattelandsgemeenschappen geen goede educatie over klimaatverandering krijgen, over hoe de gevolgen te dragen zijn en erger kan worden voorkomen.

"Ze hebben wel eens van het begrip klimaatverandering gehoord, maar hebben geen idee van wat ze moeten doen of hoe ze aan informatie kunnen komen," vertelt Bukasa. Dat betekent volgens haar dat de inwoners niet in staat zijn en blijven om problemen en oplossingen gerelateerd aan klimaatverandering te identificeren. Zo zijn ze niet in staat om hun eigen projecten te ontwikkelen en ze voor te dragen voor een fonds. Hun enige optie: doorgaan met de landbouw zoals nu.

Focus op lokale investeringen

Deze feedback van klimaatdeskundigen uit het field lijkt enig effect te hebben. De bij het CIF aangesloten banken hebben beloofd meer rekening te houden met de rol van vrouwen, en sekse-ongelijkheid en bijkomende vraagstukken deel te laten uit maken van hoofdcriteria voor fondsen en projecten gefinancieerd door het CIF, om er zo zeker van te zijn dat zoveel mannen als vrouwen van de fondsen profiteren.

"We zijn bezig met plannen om rekening te houden met deze sekse-ongelijkheid, en we introduceren steeds meer indicatoren om dit vraagstuk als dimensie van een project te beoordelen", vertelt Mafalda Duarte aan IPS. Zij is klimaatfinancierings-coördinator bij de African Development Bank (AfDB), een van de regionale banken die de fondsen beheert.

Ze vertelt dat er een bijzondere focus is op de financiering van 'off-the-grid'-energietechnologie. Bij deze technologie is de gebruiker van energie niet afhankelijk van energie-levering van derden, maar wekt de gebruiker zelf alle energie op, in de eigen omgeving. Op die manier kan het de levens van vrouwen en meisjes verbeteren: zij zijn vaak belast met het verzamelen van hout voor de gemeenschap, om zo warmte voor energie op te wekken. Met 'off-the-grid'-energie hoeft dat niet meer of in mindere mate. De fondsen zullen naar zonne-energieprojecten, verbeterde gasfornuizen, duurzame bosbouw, opslag van water en verwarmings-systemen gaan. "Als we de voorstellen beoordelen, willen we er zeker van zijn dat ook vrouwen toegang hebben tot de gefinancieerde technologieën", voegt Duarte toe.

Het nadeel is dat opnieuw de focus op investeringen op kleine schaal is, die maar een beperkt aandeel van de totale investeringen vormen. Duarte zegt dat er nog meer moet worden gedaan: "We moeten de schaal van dit soort 'vrouwen'-projecten vergroten, omdat we te veel arme gebieden op het [Afrikaans] contintent hebben."