Adaptatie door delta-bewoners

Community Based Adaptation (CBA) is een nieuw begrip in de ontwikkelingssamenwerking. Wat betekent het? Welke vragen zouden hier centraal moeten staan? En welke problemen komen dorpsbewoners in delta’s tegen als ze zich aan moeten passen aan een nieuw klimaat?

In één van de drie ronde tafeldiscussies tijdens de conferentie Deltas in Times of Climate Change II, de ronde tafel Community Based Adaptation, probeerden panelleden en publiek het antwoord op deze vragen te geven.

Munish Kaushik uit India werkt veel in dorpen langs de kust. Hij vertelt over het dorp Tandahar. Mensen die het dorp bezoeken om de gemeenschap te helpen, benoemen die problemen vanuit hun eigen perspectief en komen met zeespiegelstijging, droogte of wateroverlast. Maar stel je de bewoners de vraag waar zij mee worstelen, dan komt een heel ander urgent probleem boven drijven: verzilting van de bodem. Kaushik gaf met dit voorbeeld aan dat er meerdere kennissystemen zijn en dat naar de kennis van de dorpsgemeenschappen vaak niet wordt gevraagd. Dus de eerste vraag bij Community Based Adaptation is: wie bepaalt het probleem of de oplossing? De bewoners zelf of de wetenschapper, overheid of binnengevlogen NGO?

Volgens Anju Sharma van het International Institute for Environment and Develop¬ment (IIED) is de term CBA misleidend. Het zegt niets over wie de leiding in deze vorm van adaptatie heeft. Zij zou daarom liever praten over Community Driven Adaptation: het zijn de bewoners van een regio/dorp zelf die de problemen bepalen, de oplossingen bedenken en uitvoeren en, misschien nog wel het belangrijkst, het zijn zij die moeten bepalen waar het geld naar toe moet. Anju ziet veel vooroordelen over hoe problemen moeten worden opgelost en wat goed is en wat fout. En het is dan de lokale bevolking die het onderspit delft.

“Lokale gemeenschappen passen zich al eeuwen aan een veranderend klimaat aan”, voegt Yolanda Kakabadse toe, internationaal president van het World Wildlife Fund (WWF). “Hoe dat beter kan, is een dialoog faciliteren tussen verschillende gemeenschappen, zodat ze van elkaar leren. En niet alleen gemeenschappen uit het zuiden, maar ook uit het noorden!”

Eén van de leerpunten over aanpassen is door samen te werken met de natuur. “Ecosystemen en mensen zijn niet twee verschillende entiteiten, mensen maken deel uit van een ecosysteem”, vindt Atiq Rahman, wetenschapper uit Bangladesh. “En al heel lang passen ze dat ecosysteem en zichzelf aan om te overleven. Wetenschappers en beleidsmakers zouden vaker naar die gemeenschappen toe moeten gaan om van hen te leren en om vanuit hun perspectief te denken.”