De ijskap van Antarctica smelt niet af, hij groeit

Volgens een onderzoeksteam van de NASA groeit de ijskap van Antarctica, wat in directe tegenspraak is met wat tot nu toe werd aangenomen. Het houdt in dat Antarctica de stijging van de zeespiegel afremt, in plaats van versterkt. Dat lijkt goed nieuws, maar betekent ook dat andere factoren sterker bijdragen aan zeespiegelstijging dan gedacht. Bovendien kan het over 20 tot 30 jaar andersom zijn.

De aarde warmt op, waardoor op beide polen het ijsvolume krimpt en de zeespiegel stijgt. Dat is althans wat over het algemeen wordt aangenomen, ook in het in 2013 uitgekomen deelrapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Een nieuwe studie van NASA beweert echter dat dit voor Antarctica niet geldt: diens ijskap groeit zelfs.

Antarctica remt zeespiegelstijging

Door middel van satellietbeelden berekende het team van wetenschappers de veranderingen in hoogte van het ijsoppervlakte op Antarctica tussen 1992 en 2001 en tussen 2003 en 2008. Daarbij hielden ze rekening met zaken als veranderingen in het gesteente onder de kap en in de dichtheid van het ijs.

Op sommige plekken werd het pakket dunner, op andere plekken dikker, maar gemiddeld genomen bleek de hoeveelheid ijs toegenomen te zijn. Tussen 2003 en 2008 kwam er bijvoorbeeld zo’n 82 miljard ton bij, schatten de onderzoekers. Dat komt doordat er meer sneeuw valt dan dat er ijs afsmelt. De consequentie is dat Antarctica niet bijdraagt aan zeespiegelstijging, maar het zelfs afremt met ongeveer 0.23 millimeter per jaar.

Het lijkt wellicht tegennatuurlijk dat de ijskappen van Antarctica groter worden in een opwarmende wereld. De toename blijkt echter al een tijd geleden in gang gezet te zijn: na het eindigen van de laatste ijstijd, zo’n 10,000 jaar geleden, warmde de lucht op, waardoor deze meer vocht kon bevatten. Hierdoor nam de hoeveelheid sneeuwval toe en begon de ijsmassa gestaag te groeien, zo wijst onderzoek naar ijskernen uit. Deze trend is tot dusverre dus niet gestopt.

Goed nieuws?

Dat lijkt op het eerste gezicht allemaal goed nieuws, maar er is een keerzijde. De geobserveerde zeespiegelstijging vindt nog altijd plaats, wat betekent dat andere factoren kennelijk sterker bijdragen aan zeespiegelstijging dan verwacht. Bovendien zou de situatie binnen een paar decennia weleens helemaal anders kunnen zijn: “Als de verliezen van het Antarctisch Schiereiland en West-Antarctica stijgen met de huidige snelheid, zullen de verliezen binnen 20 tot 30 jaar groter worden dan de toename”, zegt Jay Zwally, eerste auteur van de paper, er zelf over.

Het laatste woord over dit onderwerp is verder nog niet gezegd. NASA heeft alweer een nieuwe onderzoeksmissie opgezet die in 2018 van start zal gaan, om de dikteveranderingen nog veel nauwkeuriger in kaart te brengen. Hierdoor kunnen we de massabalans van Antarctica’s ijs en de (toekomstige) invloed daarvan op de zeespiegel nog beter begrijpen.

Bronnen

• Zwally, H.J., Li, J., Robbins, J.W., Saba, J.L., Yi, D., Brenner, A.C. (2015). Mass gains of the Antarctic ice sheet exceed losses. Journal of Glaciology, Vol. 61, No. 230, pp. 1019-1036
• NASA/Goddard Space Flight Center. Mass gains of Antarctic Ice Sheet greater than losses. ScienceDaily