Delta Alliance vergelijkt 10 delta's voor meer duurzame ontwikkeling

In een vergelijkende studie brengt de Delta Alliance de huidige situatie en ontwikkeling van 10 delta's in beeld. Het doel is kennis toegankelijk te maken en kennisontwikkeling te stimuleren, om zo een bijdrage te leveren aan het bevorderen van duurzame ontwikkeling van deltagebieden wereldwijd.

Delta's: centra van activiteit en ontwikkeling

Door hun gunstige ligging en na- tuurlijke rijkdommen zijn wereld- wijd vele rivierdelta's belangrijke centra van economische activiteit en stedelijke ontwikkeling. Veel mega-steden liggen in deltagebie- den, zoals Caïro, Shanghai en Jakarta. Daarnaast zijn er in de meeste delta's ook rijke natuurge- bieden te vinden die niet alleen van groot belang zijn voor het behoud van de biodiversiteit, maar ook voor diverse zogenoemde 'eco- systeemdiensten'.

De ontwikkeling van delta's is kwetsbaar door effecten van zowel mens als natuur. Als het oor- spronkelijke natuurlijke evenwicht sterk wordt verstoord, leidt dit tot een niet-duurzame ontwikkeling waardoor op termijn het hele functioneren van de delta in het geding komt. Bijvoorbeeld door milieuvervuiling, uitputting van natuurlijke hulpbronnen en versto- ring van de toevoer van sediment.

In het kader van de Delta Alliance, een recent gestart wereldwijd platform voor kennis-ontwikkeling en -uitwisseling op het gebied van deltamanagement, is de vergelijkende studie uitgevoerd naar 10 deltagebieden wereldwijd. Het gaat om de volgende delta's: Nijl (Egypte), Incomati (Mozambique), Ganges-Brahmaputra-Meghna (Bangladesh), Yangtze (China), Ciliwung (Indonesië), Mekong (Vietnam), Rijn-Maas (Nederland), Donau (Roemenië), California Bay-Delta en Mississippi (VS). In elke delta is een team van (lokale) experts bij deze studie betrokken. De studie is uitgevoerd onder leiding van Deltares in nauwe samenwerking met Alterra (WUR), met subsidie van het onderzoeksprogramma Kennis voor Klimaat.

De studie brengt de huidige situatie en ontwik-keling van deze delta's in beeld, waarbij de belangrijkste problemen worden geïdentifi-ceerd, en ook mogelijkheden voor kennis-uitwisseling en -ontwikkeling tussen delta's onderling die kunnen bijdragen aan oplos-singen. Het uiteindelijke doel van de studie is kennis toegankelijk te maken en kennis-ontwikkeling te stimuleren om zo een bijdrage te leveren aan het vergroten van de veerkracht van deltas en het bevorderen van hun duur- zame ontwikkeling.

Framework for Delta Assessment

In deze studie is een nieuwe aanpak gehanteerd, een 'Framework for Delta Assessment', die zodanig generiek van aard is dat deze op elke delta kan worden toegepast. Het is gebaseerd op het Lagenmodel[1] van de ruimtelijke ordening en het DPSIR model[2] uit het milieubeleid. Voor elke delta worden onder meer de belangrijkste drivers beschreven, de effecten hiervan op de verschillende lagen (occupatielaag, netwerklaag en basislaag), alsmede de 'governance' aspecten. Op basis hiervan wordt in een samenvattende 'delta score card' inzicht gegeven in zowel de huidige situatie, als in de verwachte toekomstige ontwikkeling van de delta. Hierbij wordt ook een totaalscore voor de duurzame ontwikkeling van de delta gegeven ('Resilience and Sustainability Index'). Het 'Framework for Delta Assessment' is voor het eerst in deze vorm toegepast. Een verdere uitwerking is nog gewenst en ook beoogd in een uit te voeren vervolgstudie.

Behoefte aan meer kennisontwikkeling

Uit de vergelijkende studie blijkt dat voor de meeste delta's de huidige veerkracht en duurzame ontwikkeling onvoldoende is. De oorzaak hiervan verschilt per delta, maar in het algemeen kan worden gesteld dat er in vele deltas een (te) grote druk is in de occupatielaag (land en water gebruik), natuurlijke processen in de basislaag (te) veel worden verstoord en er vaak onvoldoende governance is om de problemen adequaat aan te pakken.

Klimaatverandering heeft naar verwachting het meeste effect op de toekomst van delta's, gevolgd door economische ontwikkeling. In veel delta's, met name waar grote steden zijn (zoals Jakarta) speelt ook bodemdaling een belangrijke rol als gevolg van ontwatering en grondwater onttrekking.

Er is met name behoefte aan meer kennisontwikkeling voor de basislaag, onder andere met betrekking tot monitoring, effect-studies en 'bouwen met de natuur'. Ook meer kennis van governance is gewenst, vooral met betrekking tot rolverdeling, ondersteunende instrumenten en integrale deltaplannen. Voor de occupatie- en netwerklaag is vooral behoefte aan meer kennis over socio-economische scenario's, waterbeheer en innovatieve dijken.

Ga naar www.delta-alliance.org voor meer informatie over de Delta Alliance en voor het downloaden van het volledige rapport (onder 'documentation').

[1] Het Lagenmodel onderscheidt drie ruimtelijke planningslagen met de fysieke en publiek-private interacties hiertussen: de occupatielaag (landgebruik), netwerklaag (infrastructuur) en de basislaag (natuurlijke hulpbronnen).

[2] DPSIR staat voor Drivers, Pressures, States, Impacts en Reponses. Dit framework is ontwikkeld door de Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) om milieuproblemen en effecten van maatregelen te onderzoeken.

21 februari 2011

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Deltares