Waddenzee werelderfgoed, wat betekent dat?

Dat de Waddenzee op de werelderfgoedlijst staat, is geen nieuws, dit is al zo sinds 2009. Wel heeft demissionair minister Gerda Verburg (LNV) afgelopen zaterdag de oorkonde Werelderfgoed Waddenzee ontvangen waardoor het nu helemaal officieel is. Maar wat betekent het eigenlijk dat de Waddenzee nu op de werelderfgoed lijst staat?

Om op de lijst als werelderfgoed te komen moet een gebied voldoen aan bepaalde criteria. Voor een natuurlijk erfgoed, zoals de Waddenzee, gelden vier nominatiecriteria waarbij aan ten minste één van deze vier moet zijn voldaan. De eerste is dat het gebied een buitengewone natuurlijke schoonheid moet bezitten. Op dit criterium zijn de Wadden niet genomineerd voor de lijst. Het tweede criterium is dat het gebied voorbeelden van de ontwikkeling van de aarde moet laten zien. De Waddenzee is op dit punt genomineerd omdat ze veel vertelt over de geschiedenis van de aarde.
Het derde criterium is dat het gebied voorbeelden moet tonen van voortdurende ecologische en biologische processen op land of in zee. Ook op dit punt heeft de Waddenzee een nominatie te pakken. Doordat zoet en zout water elkaar ontmoeten, laat de Waddenzee zien hoe de natuur, planten en dieren zich continu aanpassen aan het wisselende landschap. Het vierde criterium voor een natuurlijk werelderfgoed nominatie is dan dat het gebied zelf in staat moet zijn om de flora en fauna ter plaatse te kunnen blijven herbergen en de verschillende soorten dieren moet kunnen beschermen. Ook op dit punt heeft de Waddenzee gescoord. Jaarlijks maken namelijk zo'n 10 tot 12 miljoen vogels een tussenstop op het Waddengebied, daarbij huisvest het gebied zelf ruim 10.000 verschillende soorten land en water dieren in alle soorten en maten.

De Waddenzee is het eerste natuurlijke werelderfgoed in Nederland. Nederland kent al wel enkele culturele werelderfgoederen zoals onder andere Schokland, de stelling van Amsterdam en de Kinderdijk. Met de Waddenzee op de lijst kan Nederland zich nu rekenen tot de landen met natuurlijk werelderfgoed, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten met de Grand Canyon.

Minister Verburg benadrukte bij in ontvangstname van de oorkonde dat het gebied 'niet op slot zou gaan', nadat zij door bezorgde garnalenvissers 10.000 handtekeningen kreeg aangeboden. Dit houdt voornamelijk in dat alle activiteiten als pierenwinning, gas- en oliewinning, zand- en schelpenwinning, havens en bedrijven, windmolens, recreatie en toerisme, militaire activiteiten en luchtvaart gewoon door kunnen blijven gaan als dit maar gebeurt met respect voor het gebied.

Een gebied dat is geplaatst op de lijst van werelderfgoederen krijgt ook geen geld van Unesco, maar het brengt de Wadden wel structureel onder de aandacht van een breed publiek. En hiervan wordt zeker gebruik gemaakt in de toerismesector, maar ook door de vele organisaties die zich speciaal richten op de ontwikkeling van de Wadden als uniek leef- en natuur gebied. Zo organiseren de Nationale UNESCO Commissie en de Waddenacademie in samenwerking met het Fries Museum en Tresoar in 2010 en 2011 een lezingenreeks, waarbij het waddengebied vanuit verschillende invalshoeken wordt beschouwd. (Bekijk deze pdf voor meer informatie over de lezingen.)