Wegtrekkend zeeijs zorgt voor instabiele bodem

Een internationaal wetenschapsteam onderzocht factoren voor de afname van permafrost. Daaruit blijkt dat wegtrekkend zeeijs een belangrijke factor is voor de instabiliteit van permafrostgebieden. Een instabiele bodem kan gevolgen hebben voor de bouwinfrastructuur en het milieu.

Aardwetenschapper Jef Vandenberghe van de Vrije Universiteit onderzocht samen met wetenschappers uit Amsterdam, België, Frankrijk, Rusland en Kazachstan de factoren. Hoewel het klimaat flink varieerde in de afgelopen 20.000 jaar, blijkt het permafrostgebied een directe relatie te hebben met de hoeveelheid zeeijs. Hoe minder zeeijs, hoe noordelijker de grens van permafrost. Met name in gebieden waar permafrost dun is, zoals in Zuid-Siberië, kan de permafrost geheel ontdooien. Daardoor kan de grond verpappen en instabiel worden en kunnen broeikasgassen uit de bodem ontsnappen. Een instabiele bodem heeft gevolgen voor de bouwinfrastructuur en voor het milieu (zie ook kader).

Voornamelijk de omvang van het Arctische en Noord-Atlantische zeeijs blijkt een sturende factor te zijn voor de (in)stabiliteit van de permafrost. Door geologische permafrost-reconstructies, huidige waarnemingen en klimaatmodellen te combineren tonen de wetenschappers aan dat er een directe relatie is tussen de omvang van het zeeijsoppervlak in de Arctische en Noord-Atlantische Oceaan en de positie van de zuidgrens van de permafrost op het Euraziatische continent.

Met de huidige klimaatscenario's is de verwachting dat het zeeijsoppervlak deze eeuw flink vermindert. Daarmee zal ook de zuidgrens van het permafrostgebied noordwaarts verschuiven, enkele honderden kilometers aan het einde van deze eeuw. Dat betekent een groot gebied van instabiele bodem in zuidelijk en centraal Siberië.