Zeespiegelstijging kan onomkeerbaar zijn

Voor het eerst heeft een team van internationale wetenschappers een reconstructie gemaakt van veranderingen in de zeespiegel gedurende de laatste 500.000 jaar. Naast verrassende resultaten biedt de studie belangrijke informatie: de nieuw opgedane kennis kan mogelijk meer inzicht geven in huidige en toekomstige zeespiegelveranderingen.
 

Tot nu toe wisten wetenschappers hoe de zeespiegel veranderde gedurende de laatste 150.000 jaar, tot het laatste interglaciaal. Deze studie gaat verder, tot 500.000 jaar geleden - de laatste vijf ijstijden - door het analyseren van sedimentkernen uit de Rode Zee. Op basis van deze gegevens kunnen wetenschappers vaststellen hoe snel de zeespiegel in het verleden veranderde.

Zeespiegelveranderingen tot wel 5,5 meter per eeuw

Een belangrijke conclusie van de studie is dat zeer snelle zeespiegelveranderingen, tot wel 5,5 meter per eeuw, aan het einde van de ijstijden plaatsvonden, wanneer ijskappen uitzonderlijk groot waren. Globaal was er dan minimaal twee keer zo veel ijs dan tegenwoordig. ‘‘Periodes met minder dan tweemaal het huidige globale ijsvolume veroorzaakten zeespiegelstijgingen van maximaal twee meter per eeuw’’, zegt doctor Katharine Grant, leider van het onderzoek. ‘‘En periodes vergelijkbaar met het huidige globale ijsvolume laten zeespiegelstijgingen zien van één tot anderhalve meter per eeuw.’’ De wetenschappers benadrukken dat deze zeespiegelveranderingen gemiddeldes zijn over vijfhonderd jaar, dus korte periodes met nog sterkere veranderingen kunnen niet worden uitgesloten.

IJskappen smolten tot 1100 jaar lang

Voor het eerst zijn er voldoende gegevens bekend over een periode lang genoeg om iets te kunnen zeggen over de lengte van tijd waarin ijskappen reageren op veranderingen. Wetenschappers kunnen nu systematisch onderzoeken hoeveel tijd er zit tussen de eerste verandering van een ijskap en de maximale terugtrekking ervan. Deze verandering vond voor 68% van de 120 onderzochte ijskapveranderingen plaats binnen 400 jaar, en voor 95% binnen 1100 jaar. Co-auteur professor Eelco Rohling legt uit dat dit betekent dat wanneer ijskappen begonnen met smelten, het smeltproces gedurende eeuwen bleef versnellen. Daarmee bleef ook de zeespiegelstijging gedurende honderden jaren versnellen.

Het verleden is de sleutel tot de toekomst

Wetenschappers kunnen kennis opgedaan uit het verleden gebruiken bij veranderingen in het heden en de toekomst. Een beter begrip van aardse processen kan leren wat de concrete impact van klimaatverandering kan zijn. ‘‘De mens beïnvloedt het klimaat nu al voor 150 jaar en onderzoeken tonen aan dat de ijskappen op Antarctica en Groenland in massa afnemen’’, zegt Rohling. ‘‘Dit smeltproces kan - indien eenmaal begonnen - onomkeerbaar zijn gedurende de komende honderden jaren.’’