Eerlijk klimaatakkoord mogelijk?

Kopenhagen heeft geen bindend akkoord opgeleverd en is dus mislukt. Een stelligheid die niet overal wordt gedeeld insiders zien een klein stapje vooruit. Het feit dat nog constructief gesproken wordt, is een deel van dat stapje, maar mager. Een ander gehoord argument is dat het akkoord een goed voornemen is voor de nieuwe top in Cancun daar moeten bindende afspraken worden gemaakt. Nog niet veel, maar de stap moet worden gezet. Een lichtpuntje is dat adaptatie, het aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering een steviger positie heeft ingenomen. Stof voor discussie op de Afrikadag 2010, 24 april 2010 in Den Haag.

Kopenhagen 2009 is geen Kyoto 1997 geworden. In Kyoto zijn de leiders van toen (zonder die van de VS, Canada en Australië overigens) overeen gekomen dat de wereld gemiddeld 5,2% minder broeikasgassen mocht uitstoten in 2012 ten opzichte van 1990. Ook toen was er kritiek - de reductiedoelstellingen waren veel te laag. Maar er lag iets met een handtekening.

Het Akkoord van Kopenhagen zal vooral de geschiedenis ingaan omwille van wat er niet in staat: geen becijferde doelstelling voor emissiereducties. Sterker: de doelstelling om de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 50% te laten afnemen, en met 80% in de ontwikkelde landen (ten opzichte van 1990) is tijdens de laatste uren van de onderhandelingen geschrapt uit het voorlopig akkoord.

En tóch is er een lichtpuntje: het onderwerp 'aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering' (adaptatie) staat steviger op de agenda. Waren de kosten in 1997 niet te overzien, in Kopenhagen zijn bedragen genoemd die zouden moeten worden gereserveerd. Okee, veel te weinig. En nog niet écht gereserveerd; in het Akkoord van Kopenhagen staat de intentie dat 30 miljard dollar steun voor ontwikkelingslanden moet worden gereserveerd. Gespreid over de komende drie jaar. Deze steun zou moeten oplopen tot 100 miljard dollar per jaar in 2020. Is dit veel? Genoeg? Voldoet het aan het principe van 'eerlijke verdeling'? Is dit 'fair climate'?

Tijdens de Afrikadag 2010 zullen deskundigen Bert Metz, Bas Eickhout en Sabina Voogd al debatterend hierin trachten helderheid te brengen. Centrale vraag in dit debat is: hoe verder richting de volgende Klimaattop in Cancún, Mexico, aan het eind van 2010? Wat zijn de mogelijkheden tot een bindend akkoord te komen dat eerlijk is voor ontwikkelingslanden in Afrika? Zijn instrumenten als REDD, technologie-overdracht, verhoging van budgetten van westerse landen haalbaar? Wat zijn de gevolgen voor Afrika als Cancún weer geen akkoord oplevert? En hoe moet de EU zich opstellen in de onderhandelingen? Het debat wordt geleid door Baud Schoenmaeckers.

De Debaters

Bert Metz: Klimaatwetenschapper en als onderhandelaarvoor de Nederlandse delegatie betrokken bij de opstelling van het Kyoto Protocol. Geeft toelichting op zijn boek Controlling Climate Change After Copenhagen.

Hoe zou een eerlijk klimaatakkoord eruit kunnen zien en hoe zou zon akkoord tot stand kunnen komen? Wat is de relatie tussen klimaatbeleid en economische groei in Afrika? Hoe kan het gebruik van duurzame technologie in Afrika gestimuleerd worden, zonder dat dit dempende effecten op economische groei heeft? Kan Afrika met groei gebaseerd op duurzame technologie hetzelfde ontwikkelingstempo behalen als met groei gebaseerd op olie en gas?

Bas Eickhout: GroenLinks Europarlementariër. Was aanwezig in Kopenhagen. Waarom lukte het de EU, ondanks hoge ambities, niet om een dominantere rol te spelen? En wat moet de inzet van de EU zijn voor Cancún? Ligt Europa intern eigenlijk wel op één lijn, en waar moet het geld voor klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden vanuit de EU precies vandaan komen?

Sabina Voogd: was lid van de Nederlandse delegatie in Kopenhagen voor Oxfam Novib en maakte audioblogs. Wat waren haar impressies? Wat is de sfeer tijdens zon top, en wat voor een rol spelen de Afrikaanse landen? Hoeveel van de echte onderhandelingen vindt plaats in de plenaire zaal en hoe groot is de invloed van bijeenkomsten van selecte groepjes in kleine achterkamertjes? Wat zijn de gevolgen voor Afrika zolang er geen akkoord is?

Programma debat

14:15-14:25 Inleiding door Baud Schoenmaeckers, hoofdredacteur Change Magazine. Fair Politics klimaat case/ urgentie van een eerlijk klimaatakkoord om klimaatverandering tegen te gaan. Klimaatverandering heeft een negatieve invloed op ontwikkeling.
Introductie sprekers.
14:25-14:35 Sabina Voogd over de Kopenhagen Top. Hoe gaat het er daar aan toe, van plenair tot achterkamertjes? Welke rol spelen Afrikaanse landen tijdens zon top? Waarom is de top mislukt?
14:35-14:45 Bas Eickhout over de rol van de EU tijdens de onderhandelingen en de inzet van de EU voor Cancún en mogelijke financiering? REDD?
14:45-14:55 Bert Metz over hoe een eerlijk klimaat akkoord er uit kan zien en hoe zon akkoord tot stand kan komen. Hoe nu verder?
14:55-15:10 Discussie tussen de sprekers
15:10-15:30 Vragen en discussie met de zaal
15:30-15:45 Conclusies en afsluiting