Gewassen kweken die tegen zout kunnen

Door klimaatverandering neemt verzilting van landbouwgrond wereldwijd toe. Voor veel gangbare gewassen is het zoutgehalte in verzilte grond te hoog. Als gewassen beter tegen zout kunnen, is dat gunstig voor de voedselvoorziening.

Als zeewater het land binnendringt of meer zout kwelwater naar de oppervlakte komt, treedt verzilting van de bodem op. In 2020 zal naar verwachting 125.000 hectare landbouwgrond in Nederland verzilt zijn. Effecten van klimaatverandering, zoals zeespiegelstijging en langdurige droge periodes met lage rivierwaterafvoer, dragen bij aan dit proces. Voor veel van de gangbare landbouwgewassen is het zoutgehalte in de grond te hoog. “Slechts één procent van de plantensoorten is zouttolerant”, zegt Diana Katschnig, promovendus systeemecologie van de VU Amsterdam. Zeekraal daarentegen is één van de weinige zoutminnende gewassen. Ze onderzocht waarom deze plant zo goed tegen zout kan, met als doel andere gewassen zouttoleranter te maken. Voor de meeste planten is natrium (dat veel in zeezout voorkomt) giftig voor het functioneren van verschillende essentiële eiwitten. “Ook is het voor een zoutgevoelige plant moeilijk om in een zoute omgeving water op te nemen”, zegt Katschnig. “Een zouttolerante plant als zeekraal groeit juist beter bij zout in het water, en gaat dood als het water langere tijd te zoet is. Dat maakt de zouttolerantie van de zeekraal bijzonder.”

Zouttolerantere varianten van de suikerbiet

Volgens Katschnig kan de kennis over de zouttolerantie van de zeekraal worden gebruikt bij de selectie van zouttolerantere varianten van andere voedselgewassen. “Bij ons onderzoek proberen we de genen in kaart te brengen die voor de zouttolerantie van de zeekraal zorgen.” Deze kennis is vervolgens van belang om voedselgewassen gericht te kunnen veredelen. Katschnig: “Door zouttolerantere varianten binnen een soort, bijvoorbeeld de suikerbiet, met elkaar te kruisen, kun je deze eigenschap in de soort krijgen. We onderzoeken ook of we zouttolerante planten als voedsel kunnen gebruiken, zodat ze als voedselgewas geteeld kunnen worden.”