Overeenkomst op klimaattop Cancún

De VN-klimaattop in Cancún heeft geleid tot een nieuw akkoord. De tekst van de 'Cancún Overeenkomst' is zondagochtend aangenomen door alle deelnemende landen, behalve Bolvia. De tekst moet de basis vormen voor een nieuw juridisch bindend verdrag, te sluiten op de klimaattop 2011 in Durban, Zuid-Afrika.

"De Cancún Overeenkomst is een mijlpaal op de weg van internationale samenwerking op het gebied van klimaatverandering", aldus Patricia Espinosa, voorzitter van de klimaattop en minister van Buitenlandse Zaken van Mexico.

Tijdens de onderhandelingen sprak Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de VN, de afgevaardigden toe. "Op dit moment is een perfecte overeenkomst niet haalbaar perfect is de vijand van goed. De natuur wacht niet op onze onderhandelingen, de wetenschap waarschuwt dat de mogelijkheid om ongecontroleerde klimaatverandering te voorkomen bijna voorbij is."

De Cancún Overeenkomst is de officiële bevestiging van de toezeggingen van Kopenhagen, met een aantal nieuwe afspraken. Zo zijn een Groen Klimaatfonds, mechanismen om ontbossing tegen te gaan en CO2-reducties te controleren, en een centrum en netwerk om klimaatkennis en technologie te verspreiden. De overeenkomst herstelt ook de hoop in klimaattoppen als deze. Volgens de Europese Commissie heeft Cancún hiermee bewezen dat multilaterale onderhandelingen tot resultaat kunnen leiden.

Groen Fonds

Met het Groen Klimaatfonds zijn toezeggingen uit Kopenhagen officieel vastgelegd. Dit fonds helpt arme landen om zich aan te passen aan de gevolgende van klimaatverandering. De EU, VS en Japan hebben afgesproken om vanaf 2020 jaarlijks 100 miljard dollars in het fonds te storten. Tot 2020 zal dit 30 miljard dollar per jaar zijn. Hoe die 100 miljard dollar bij elkaar komt, is nog niet duidelijk. De wereldbank wordt interim-beheerder van het fonds. In totaal vormen 24 leden het bestuur, met afgevaardigden uit rijke én arme landen, en eilandstaten die door de stijgende zeespiegel in hun voortbestaan worden bedreigd.

Uitstoot broeikasgassen door deelnemers Kyotoprotocol

Deelnemers van het Kyotoprotocol hebben de belofte ondertekend om in 2020 25% tot 40% van hun emissies te reduceren ten opzichte van 1990. Hierbij is van belang dat de VS en China het Kyotoprotocol niet hebben ondertekend en ook niet meedoet bij deze belofte. Japan ziet daarom een tweede termijn van het Kyotoprotocol niet zitten: voor een goede aanpak van klimaatverandering moeten de VS en China meedoen. In het huidige Kyotoprotocol wordt China als ontwikkelingsland gezien, waardoor het zijn uitstoot van broeikasgassen niet hoeft te verminderen.

Met de overeenkomst komt ook een verhoging van de Europese emissie-reductie in zicht: de EU heeft beloofd in 2020 20% minder broeikasgassen uit te stoten ten opzicht van 1990. Als andere landen vergelijkbare inzet geven, zou dat percentage naar 30% kunnen worden verhoogd.

Bolivia naar het Internationaal Strafhof

Uiteindelijk hebben alle landen de tekst geratificeerd, behalve Bolivia. Hun afvaardiging liet weten geen steun te kunnen geven aan een document dat de temperatuur op aarde verder laat stijgen. "De tekst van Cancun is een lege en valse overwinning die is opgelegd zonder consensus." (Mondiaal Nieuws) De president van Bolivia, Evo Morales, was hard: "Als we hier in Cancún het Kyoto-protocol weggooien, plegen we ecocide, dat is het equivalent van genocide." Het bezwaar van Bolivia werd door de Mexicaanse voorzitter ter zijde geschoven. Bolivia stapt daarom naar het Internationaal Strafhof (ICC) om het resultaat aan te vechten: de VN zouden de regels in zake de goedkeuring van de definitieve tekst hebben geschonden.

Veel verheugde reacties

Onder deskundigen zijn veel verheugde reacties. Zo is de overeenkomst in Cancún "een goede basis voor de volgende klimaatonderhandelingen in Zuid-Afrika", aldus Regine Günther, klimaatexpert bij het WNF. "Het betekent een belangrijke stap op weg naar een uitgebreid en juridisch bindend kader voor een wereldwijde klimaataanpak," laat José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie weten. (De Volkskrant)

Ook van de Nederlandse afvaardiging, geleid door Joop Atsma, staatssecretaris Infrastructuur en Milieu, een positieve reactie: "De uitkomst van de klimaatconferentie in Cancún is positief en realistisch. Het illustreert dat een realistische stap voor stap inzet effectief kan zijn om ambitieuze doelen dichter bij te brengen. De actieve en sturende inbreng van Nederland wordt internationaal gewaardeerd. De website, waar donorlanden verantwoorden wat zij bijdragen en ontvangende landen zullen aangeven hoe het geld wordt besteed, draagt bij aan herstel van vertrouwen en bevordert transparantie over het wereldwijde klimaatbeleid. Het heeft zeker geholpen om te komen tot de oprichting van het klimaatfonds."

Vooruitzicht op Durban 2011

Hoewel er een overeenkomst ligt, en reacties over het algemeen positief zijn, wil niet zeggen dat de weg naar een bindend akkoord in 2011 nu geplaveid is. De weg naar Durban zal niet zonder slag of stoot gaan. "Alle harde politieke besluiten moeten nog genomen worden," volgens Europees klimaatcommissaris Connie Hedegaard.

Ook Atsma is zich van die weg bewust: "Het kan altijd beter, perfecter. Maar betekenisvolle stapjes zijn gezet in de goede richting. Er ligt nog een lange weg voor ons. Dat doet niets af aan het feit dat Cancún vertrouwenwekkend en bemoedigend is voor de onderhandelingen op weg naar de conferentie volgend jaar in Zuid-Afrika. Tegelijkertijd is er volop werk aan de winkel voor alle partijen om de nu gemaakte afspraken te realiseren."