Weersextremen deels toe te wijzen aan klimaatverandering

Enorme orkanen in Hawaii, hevige regenval in Oost-Europa en een hittegolf in Australië. Het Amerikaanse Meteorologisch Instituut (AMS) bekijkt in het rapport Explaining extreme events of 2014 from a climate perspective deze weersextremen van 2014. Conclusie: een deel ervan is toe te wijzen aan klimaatverandering.

Door Daniëlle van Gils

De duidelijkste link naar klimaatverandering door menselijk handelen is te vinden in hitte-gerelateerde extremen: van hittegolven op land tot ongewoon heet oceaanwater. Opwarming van de aarde vergrootte de kans op de Australische hittegolf in mei 2014 met 23 keer.

De theorie is dat de lucht, als gevolg van klimaatverandering, opwarmt en daardoor meer vocht kan bevatten. De warmere lucht zorgt zo voor heftigere regens in de zomer, grotere sneeuwstormen in de winter, intense droogte op diverse plekken en recordbrekende hittegolven.

Complexere weersextremen, zoals droogtes in Oost-Afrika en het Midden-Oosten, bosbranden in Californië en winterstormen in de Verenigde Staten, zijn moeilijk toe te wijzen aan alleen klimaatverandering. Wel is het ene weersextreem makkelijker toe te wijzen aan klimaatverandering dan het andere, wijst het rapport uit. De Oost-Afrikaanse droogte was intenser door opwarming van de aarde. Echter, de watertekorten in Brazilië en de droogte in het Midden-Oosten waren niet beïnvloed door de opwarming. Datzelfde geldt voor de branden in Californië, maar het algemeen risico op bosbranden is er wel toegenomen.

Het onderzoek keek naar 28 individuele weersextremen in 2014 en naar de verschillende factoren die tot een extreem kunnen leiden. De invloed van natuurlijke weervariabiliteit en antropogene klimaatverandering vallen onder deze factoren. Wanneer er geen invloed door klimaatverandering is gevonden, kan het betekenen dat de opwarming inderdaad geen merkbare invloed op het weersextreem had. Het kan echter ook zijn dat menselijk handelen niet als de beslissende factor kan worden geïdentificeerd met de huidige wetenschappelijke methoden.

“Gedurende de afgelopen vier jaar heeft dit rapport laten zien dat menselijk handelen specifieke weers- en klimaatextremen wereldwijd beïnvloedt,” zegt Thomas R. Karl, directeur van het Nationaal Centrum voor Milieu-Informatie binnen NOAA, in een nieuwsbericht van NOAA. “In de 79 papers die in de afgelopen vier jaarlijkse rapporten zijn verschenen, liet meer dan de helft een link zien met antropogene klimaatverandering."

600.000 doden door weersextremen

Volgens een rapport van de Verenigde Naties kwamen weersextremen in het afgelopen decennium bijna dagelijks voor, twee keer zoveel als twee decennia geleden. Sinds 1995 zijn er door weersextremen 600.000 doden gevallen en zijn 4,1 miljard mensen gewond, dakloos of hulpeloos geraakt. In 2002 piekte het aantal slachtoffers, met een droogte in India en een zandstorm in China. Het heftigste weersextreem was de orkaan Nargis die in 2008 138.000 mensen in Myanmar
doodde. Geologische natuurverschijnselen, zoals aardbevingen, vulkanen en tsunami’s, waren slechts in 10% van de gevallen de oorzaak van een ramp. Bron: The Human Cost of Weather Related Disasters

Steeds verfijndere methodes voor onderzoek

Door de vele weersextremen elk jaar blijft het onderwerp hoog op de agenda staan. “Het begrijpen van onze invloed op specifieke weersextremen is belangrijke wetenschap die helpt ons aan te passen aan klimaatverandering”, zegt Stephanie C. Herring, lead editor van het rapport bij NOAA. Het AMS geeft aan dat er steeds meer wetenschappers met deze vragen bezig zijn en dat er verfijndere methodes zijn om achter het antwoord te komen. “Er is iets dat we heel zeker kunnen zeggen: we kunnen het niet meer hebben over ‘dat we geen enkel weersextreem aan klimaatverandering kunnen toewijzen’”, zegt Adam Sobel, atmosfeerwetenschapper, bij Climate Central.

Weersextremen gevolg van klimaatverandering?

Lees ook: Weersextremen gevolg van klimaatverandering
Het weer is, zo kun je bijna zeggen, wereldwijd een beetje in de war. Enorme droogte in Rusland, waar temperaturen hoog blijven en de lucht zo droog is dat bosbranden door blijven gaan. Tot overstromingen van de Indus die in Pakistan voor een humanitaire ramp zorgen. Kan klimaatverandering deze weersextremen veroorzaken?

Bronnen

Foto bovenaan: Anthony Quintano
Foto tekst: BAMS rapport

29 december 2015